Z głębokim żalem zawiadamiamy, że dn. 11 lipca 2022 r. zmarła
Profesor dr hab. Irena Kwilecka (1925-2022)
wybitna językoznawczyni oraz ceniona w kraju i za granicą biblistka. Prof. Irena Kwilecka była wieloletnią pracowniczką Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (wcześniej Zakład Słowianoznawstwa) i kierowniczką (1968-1996) poznańskiej Pracowni Bohemistycznej przemianowanej później na Pracownię Języków Zachodniosłowiańskich Instytutu Slawistyki PAN.
Zainteresowania naukowe prof. Kwileckiej skupiały się wokół staropolskich i staroczeskich przekładów Pisma św. i ich wzajemnych relacji – na szerokim tle europejskim. Ważnym wydarzeniem było odnalezienie (1955) rękopisów z tłumaczeniami Biblii pióra Tomasza Łysego ze Zbrudzewa (1. połowa XVI w.). Opracowaniu i wydaniu jego dzieł (w sumie cztery książki) poświęciła prof. Kwilecka wiele lat. Współpraca i osobiste kontakty z polskimi i zagranicznymi naukowcami zaowocowały projektem wydania w niemieckiej serii „Biblia Slavica” w postaci faksymile słynnej Biblii brzeskiej z 1563 r., do której Irena Kwilecka napisała obszerny językowy i filologiczny komentarz. Biblia brzeska ukazała się w 2001 r., a 4 marca 2002 r. nastąpiło uroczyste wręczenie tego dzieła przez wydawców niemieckich prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej – Aleksandrowi Kwaśniewskiemu. Akt wręczenia Biblii brzeskiej Głowie Państwa Polskiego ma u nas swoją tradycję. Pierwszy raz miało to miejsce w 1563 r., kiedy to książę Mikołaj Radziwiłł Czarny dedykował Biblię królowi polskiemu – Zygmuntowi Augustowi, drugi raz natomiast w 1926 r. Wówczas delegacja Synodu Wileńskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego wręczyła oryginalny tekst Biblii brzeskiej prezydentowi – Ignacemu Mościckiemu.
Drugim ważnym wydarzeniem w karierze naukowej Ireny Kwileckiej było odnalezienie w 1971 r. dwóch rękopiśmiennych słowników łacińsko-polskich Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 i 1544 oraz przygotowanie ich do edycji w wersji oryginalnej, a następnie w wersji „odwróconej”, czyli polsko-łacińskiej. Nowa edycja ukazała się niedawno pt. Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy – wersja polsko-łacińska (t. 1-5, 1999-2012, opr. E. Kędelska, I. Kwilecka, A. Łuczak; t. 6, 2019, opr. L.A. Jankowiak, E. Kędelska i A. Łuczak) i liczy ogółem ok. 10 600 wyrazów polskich, które ilustrują bogate słownictwo używane w dobie Bartłomieja (i wcześniej).
Opracowanie i edycja rękopisów Tomasza i Bartłomieja oraz badania nad dawnymi przekładami Biblii to główne kierunki prac prof. Kwileckiej. Dwaj szesnastowieczni pisarze, dzięki pracom prof. Kwileckiej -Tomasz ze Zbrudzewa i Bartłomiej z Bydgoszczy – zyskują należną im rangę w polskiej literaturze naukowej. Tomasz okazał się wybitnym tłumaczem ksiąg biblijnych, a Bartłomiej – największym leksykografem polskim pierwszej połowy XVI wieku. Liczne artykuły i książki świadczą o podejmowanej przez autorkę problematyce biblijnej, leksykalnej oraz leksykograficznej. Badaczka uczestniczyła w wielu konferencjach krajowych i międzynarodowych. Była też członkiem wielu komisji i towarzystw naukowych.
Pozostanie w naszej pamięci jako znana slawistka oraz dobry i życzliwy człowiek.
Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się 28 lipca br. o godz. 13:00 w Kwilczu koło Międzychodu.