On divergent etymologies of Polish and Lithuanian surnames

Authors

  • Justyna Barbara Walkowiak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [Adam Mickiewicz University in Poznań], Poznań

DOI:

https://doi.org/10.11649/abs.2017.003

Keywords:

onomastics, surnames, Poland, Lithuania, etymology, homonymy

Abstract

The conflict of national Polish and Lithuanian historiographies typically involves divergent interpretations of the shared history, but it is seldom noticed that linguistic interpretations (including the onomastic ones) may be divergent too. These linguistic interpretations can also become a tool of language policy, especially of the policy focused on personal names. The present article analyses selected examples of genetically Lithuanian surnames currently in use in Poland which in some Polish linguistic sources are etymologised as genetically Polish, as well as – conversely – those of Polish origin which in some Lithuanian research are interpreted as genetically Lithuanian. Although inadvertent and accidental mistakes cannot be ruled out, in the case of homonymic surnames there is a visible tendency to give priority to native etymologies. It may be assumed that for the society at large, the origin of a surname somehow implies the nationality of its bearer; in the case when the researchers’ attitudes are nationalistic, this fact may be used as an argument in public debates whose scope far exceeds that of onomastics.

References

Biolik, M. (2008). Gulba „kartofel” a nazwiska z morfemem leksykalnym gulb-, gulb’. W J. Trempała (Red.), Studia linguistica in honorem Edvardi Breza (ss. 22–30). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Biolik, M. (2009). Homonimy onomastyczne: Różne sposoby interpretacji. W S. Warchoł (Red.), Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii (ss. 33–47). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bystroń, J. S. (1993). Nazwiska polskie. Warszawa: Książka i Wiedza.

Cieślikowa, A. (2008). Grafia i fonetyka w nazwiskach Polaków. W J. Trempała (Red.), Studia linguistica in honorem Edvardi Breza (ss. 30–36). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Czyżewska, M. (2009). Puryzm w języku niemieckim i polskim – dawniej i dziś. Acta Philologica, 2009(36), 166–175.

Helleland, B. (2002). Academic Courses on Onomastics. W Actas do XX Congreso Internacional de Ciencias Onomásticas. Santiago: Fundación Pedro Barrié de la Maza.

Kreja, B. (2001). Słowotwórstwo polskich nazwisk. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Kuzavinis, K., & Savukynas, B. (2009). Lietuvių vardų kilmės žodynas. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas.

Mrózek, R. (2009). Pojęcie homonimii w teoretyczno-terminologicznym kontekście lingwistyki i onomastyki. W S. Warchoł (Red.), Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii (ss. 165–171). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Naruszewicz-Duchlińska, A. (2008). Surnames of Lithuanian origin in the Polish anthroponomical system. W E. Marciulevičienė (Red.), Preservation of cultural heritage and strengthening of regional identity (ss. 84–88). Klaipėda: Socialinių mokslų kolegija.

Nijakowski, L. M. (2006). Domeny symboliczne: Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Przybytek, R. (1993). Ortsnamen baltischer Herkunft im südlichen Teil Ostpreußens [Nazwy miejscowe pochodzenia bałtyckiego w południowej części Prus Wschodnich]. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.

Rymut, K. (1999). Nazwiska Polaków: Słownik historyczno-etymologiczny: T. 1. A–K. Kraków: IJP PAN.

Rymut, K. (2001). Nazwiska Polaków: Słownik historyczno-etymologiczny: T. 2. L–Ż. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Rymut, K. (2005). Słownik nazwisk używanych w Polsce na początku XXI wieku (2. wyd. popr.) [CD-ROM]. Kraków: IJP PAN.

Skowronek, K. (2005). Jak onomaści piszą o onomastyce i o… sobie: Kilka spostrzeżeń w pięćdziesięciolecie czasopisma „Onomastica”. Onomastica, 50, 49–68.

Smoczyński, W. (1982). Les noms de famille polonais d'origine lituanienne. W K. Rymut (Red.), Proceedings of 13th International Congress of Onomastic Sciences (T. 2, ss. 437–446). Kraków: PWN.

Tichoniuk, B. (2006). Nazwiska z sufiksem -ul we współczesnej antroponimii polskiej. W L. Citko, & B. Siegień (Red.), Gwary i onomastyka pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego i słowiańsko-bałtyckiego (ss. 323–331). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Trautmann, R. (1974). Die altpreussischen Personennamen (2. wyd.). Goettingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Trypućko, J. (1982). O pewnym wypadku litewsko-polskiej interferencji językowej w zakresie onomastyki: (lit. przyrostek -utis, pol.-uć). Uppsala: Slaviska inst.

Vanagas, A., Maciejauskienė, V., & Razmukaitė, M. (1985–1989). Lietuvių pavardžių žodynas [LPŽe] (T. 1–2). Vilnius: Mokslas. (Wyd. elektroniczne popr. http://pavardes.lki.lt).

Vanagas, A., Maciejauskienė, V., & Razmukaitė, M. (b.d.). Lietuvių pavardžių žodynas [LPŽe; Wyd. elektroniczne popr.]. Pobrano z http://pavardes.lki.lt

Walkowiak, J. B. (2016). Personal names and language policy: Who plans what names for whom and how? W G. Puzey & L. Kostanski (Red.), Names and naming: People, places, perceptions and power (ss. 197–212). Clevedon: Multilingual Matters. DOI: https://doi.org/10.21832/9781783094929-016

Wenzel, W. (2009). Problem metodologiczny w związku z homonimią antroponimiczną. W S. Warchoł (Red.), Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno‑onimiczne w diachronii i synchronii (ss. 11–17). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Wolnicz-Pawłowska, E. (2009). Homonimia i wielomotywacyjność w nazwach własnych na pograniczach językowych. W S. Warchoł (Red.), Słowiańskie homonimy apelatywno‑onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii (ss. 253–260). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Zawadzki, J. M. (2002). 1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce. Warszawa: Świat Książki.

Zinkevičius, Z. (2010). Lietuviškas paveldas Suvalkų ir Augustavo krašto Lenkijoje pavardėse. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras.

Zinkevičius, Z. (2012). Vilnijos lenkakalbių pavardės. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras.

Downloads

Published

2017-12-29