Streszczenie:
Axiology of the soul in the tails of German romantism
My article focuses upon the metamorphoses undergone by the concept of the soul in two key fairy tales, both of which date from the period of late German Romanticism. These two tales, both of which were written by German speakers of French descent who were friends, enjoyed immense popularity in their time. As such, each of the two works has subsequently been translated into most world languages and has inspired artists of later epochs to numerous reinterpretations – not exclusively in the field of literature. In Peter Schemihl’s Miraculous Story, Chamisso’s protagonist, having sold his soul to the devil, eventually stands before a certain dilemma: the choice between the return of his shadow (and of the social position he thereby lost) or keeping his own soul. In Fouqués’s Undine, a young nymph acquires a human soul through wedding a Christian knight, an act which then leads to an unusual metaphysical periphery. A key question in the comparative analysis of the two texts is: what exactly does the concept of a “soul” mean in each of them, and what are the axiological problems connected with the loss of a soul by a human being or the acquisition of one by a nymph (‘half-demon’)?
Aksjologia duszy w baśniach artystycznych niemieckiego romantyzmu – Przedziwna historia Piotra Schlemihla Adelberta von Chamisso oraz Undine Friedricha de la Motte Fouquésa
W moim referacie skupię się na metamorfozach motywu duszy w dwóch kluczowych opowieściach baśniowych późnego niemieckiego romantyzmu. Oba teksty, napisane przez zaprzyjaźnionych niemieckojęzycznych autorów francuskiego pochodzenia, cieszyły się swego czasu ogromną popularnością i zostały przetłumaczone na większość języków świata, inspirując artystów późniejszych epok do licznych, nie tylko stricte literackich, reinterpretacji. W Przedziwnej historii Piotra Schlemihla Chamisso protagonista, sprzedając diabłu swój własny cień, staje w pewnym momencie przed dylematem: powrót cienia (a wraz z nim utraconej pozycji społecznej) albo zachowanie duszy. W Undine Fouquésa młoda nimfa zdobywa ludzką duszę poprzez zawarcie związku małżeńskiego z chrześcijańskim rycerzem, co prowadzi ostatecznie do niezwykłych perypetii natury metafizycznej. Kluczowe pytanie przy analizie porównawczej obu tekstów brzmi: co dokładnie oznacza pojęcie „dusza” w każdym z nich oraz jakie problemy natury aksjologicznej wiążą się z utratą duszy poprzez istotę ludzką bądź też jej uzyskanie poprzez istotę na wpół demoniczną?
