Streszczenie:
The soul yearns for god... Czech medieval spiritual debates
“Death is always following me”, wrote a 14th century Czech author whose name had not been preserved. Death permenently accompanied every man and woman in the middle ages. In all churches the walls were hung with copies of The way of well dying (Ars bene moriendi).Treatises like this were extremely popular in medieval Europe. One of their authors was the eminent French theologist Jean Gerson (1363-1429), In his tractatus he adviced the faithful “to care not only for the ill flesh but rather for the immortal soul”, liberated at last from the bonds of the body. In the middle ages, men and women were fascinated by the phenomenon of both separation of spirit from the body and the link between them. Alain de Lille, an early medieval French scholastic claimed that “the soul is fastened to the body by “very tiny nails”.Did the anonymous author of Czech psychomachies ponder over this dilemma? Who was the winner in those soul-and-body conflicts? How did Jan Hus describe the soul? How Jenek of Prague, professor at Charles Unversity, interpret in the 14th century Aristotle’s treatise entitled De Anima ? A tentative exploration of the medieval Czech literature should perhaps allow us to answer those questions.
Dusza k Bogu wzdycha… Z „dusznych” sporów czeskiego średniowiecza
Śmierć ku mnie wżdy pospiesza ,//A gdy me grzechy zoczy nynie, //dusza rychło kary nie minie! – pisał nieznany z imienia XIV-wieczny autor czeski. Śmierć niemal na co dzień towarzyszyła człowiekowi średniowiecza. We wszystkich kościołach wisiały odpisy „sztuki dobrego umierania” (Artes bene moriendi). Traktaty tego rodzaju były w średniowieczu niezwykle popularne. Autor jednego z nich, wybitny teolog francuski, Jan Gerson (1363-1429), zalecał, by „troszczyć się nie tylko o ciało chorego, lecz przede wszystkim o jego duszę nieśmiertelną” – wyzwoloną wreszcie z okowów ciała. Człowieka średniowiecza fascynował problem rozłączenia duszy i ciała, ale także ich złączenia. Alan z Lille, wczesnośredniowieczny scholastyk francuski twierdził, że „dusza jest przytwierdzona do ciała „maleńkimi gwoździkami”! Czy anonimowi autorzy czeskich psychomachii zastanawiali się nad tym dylematem? Kto brał górę w owych „dusznych” bojach? Jak opisywał duszę Jan Hus? Jak profesor Uniwersytetu Karola, Jenek z Pragi, interpretował w XIV w. traktat Arystotelesa De anima? Krótki rekonesans w świat czeskiej literatury średniowiecznej pozwoli być może dać odpowiedź na te pytania.
