Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Mowa polska na Bukowinie: Rumunia - Ukraina

Abstract

Książka jest jednym z efektów projektu „Mowa polska na Bukowinie Karpackiej. Dokumentacja zanikającego dziedzictwa narodowego”, realizowanego w latach 2015-2018. Książka składa się z trzech części. Pierwsza z nich poświęcona jest Polakom na Bukowinie, ich osadnictwu i rozwojowi ich społeczności, działalności organizacji polskich, konkretnym miejscowościom zamieszkanym obecnie przez Polaków. W drugiej dokonano nowatorskiej typologii gwar polskich na Bukowinie, podając ich charakterystykę gramatyczną, którą porównuje się z cechami gramatycznymi języka ogólnopolskiego. Drugi rozdział tej części opracowania dotyczy środowiska społecznego, w którym rozwijała się polska mowa, i uwarunkowań zewnętrznych oddziałujących na te procesy. Po raz pierwszy diagnozuje się w nim również przyczyny zachowania lub utraty ciągłości językowej w badanych miejscowościach na Bukowinie. W trzeciej części wymieniono procesy i zjawiska, które można dostrzec w sferze świętowania Polaków w cyklu rocznym. Przede wszystkim jednak przedstawiono obszerny wybór wypowiedzi rozmówców na ten temat, które pozwalają czytelnikowi nie tylko zapoznać się z tym aspektem kultury bukowińskich Polaków, ale też dokonać własnej jego analizy. Wszystkie części są bogato ilustrowane współczesnymi i archiwalnymi fotografiami, a dwie ostatnie zawierają również odnośniki do nagrań dźwiękowych z fragmentami wypowiedzi. Książka ta stanowi świadectwo kultury polskiej poza granicami kraju i przyczyni się do zachowania dla przyszłych pokoleń unikatowego dziedzictwa Polaków na Bukowinie.

The volume “A testimony to a vanishing heritage. The Polish language of Bukovina: Romania - Ukraine” is a result of the research project entitled “The Polish speech in Carpathian Bukovina: A record of the vanishing national heritage”, conducted in 2015–2018. The book consists of three parts. The first part is devoted to Poles in Bukovina, their settling in the region, the development of their communities, the activities of Polish organizations, and characteristics of specific places inhabited by Poles today. The second part offers an innovative typology of Polish dialects in Bukovina, based on their grammatical features as compared to the features of standard Polish. The second chapter of this part deals with the social setting in which the local Polish speech developed and the external factors affecting these processes. It also presents a first-ever diagnosis of the reasons for retention or loss of language continuity in the studied localities in Bukovina. The third part of the book lists the processes and phenomena to be observed in the year-cycle festivities of Bukovinian Poles. Above all, however, it presents an extensive selection from statements by the interlocutors concerning this subject matter, thus allowing the reader to not only get to know this aspect of their culture but also carry out his or her own analysis. All the parts are richly illustrated with contemporary and archival photographs, the second and third parts also contain links to audio recordings of some of the statements. The book is a testimony to Polish culture outside Poland and a contribution to preserving for future generations the unique heritage of Bukovinian Poles.