Polskie partykuły wyróżniające. Studium semantyczne

Abstract

Książka ta ma na celu weryfikację dotychczasowej wiedzy na temat metatekstu, a więc jednostek językowych, których odniesieniem nie jest świat pozajęzykowy, a wyrażenia języka, elementy komunikowanej wiedzy i/lub nadawca komunikatu. Weryfikację przeprowadzono na przykładzie sposobów, jak akty mowy kształtowane są przez partykuły. W studium przyjmuję założenie Jadwigi Wajszczuk, że partykuły to parataktemy – jednostki językowe niepodlegające składni zależności, wchodzące zaś w relacje kookurencji: jednostki, których nie wymagają inne elementy zdania i które same nie stawiają żadnych gramatycznych lub semantycznych wymagań wobec swoich kookurentów. Partykuły komentują rematyczną część zdania, która jest określana prozodycznie (przede wszystkim za sprawą akcentu zdaniowego).

This study is an attempt to review current knowledge of the metatext, i.e. language units that have reference not to the world but to linguistic expressions, elements of communicated knowledge and/or the speaker. The review was carried out based on the example of ways in which speech acts are shaped by particles. The study adopts the understanding of this class proposed by Jadwiga Wajszczuk. In her conceptualisation, particles are paratactems – units that are not bound by syntactic dependencies but create relationships of co-occurrence, in other words, units that are not required by any element of a sentence and do not require any specific grammatical or semantic features from the elements they co-occur with. Particles comment on the rhematic part of a sentence, the part that is designated prosodically (primarily by sentence stress).