„Największa akcja ratowania dzieci w czasie drugiej wojny światowej”. Diana Budisavljević jako obiekt praktyk pamięciowych w byłej Jugosławii i w Serbii

Abstract

Przedmiotem zainteresowania artykułu są przemiany, jakim po drugiej wojnie światowej podlegała narracja o Dianie Budisavljević (1891-1978). Budisavljević była pomysłodawczynią i koordynatorką akcji ratowania serbskich dzieci z ustaszowskich obozów w czasie drugiej wojny światowej. Interesuje nas, jak kształtowała się pamięć o jej działalności, zarówno w okresie istnienia socjalistycznej Jugosławii, jak i po jej rozpadzie – w Serbii. Obecnie mamy do czynienia ze wzmożonym zainteresowaniem Budisavljević w serbskiej i chorwackiej kulturze narodowej. Przeprowadzona analiza publikacji książkowej (Boška Lomovicia, Knjiga o Dijani Budisavljević [‘Książka o Dianie Budisavljević’], 2013) oraz narracji muzealnej (wystawa Najveća akcija spašavanja dece u Drugom svetskom ratu - Dijanina deca [’Największa akcja ratowania dzieci w czasie drugiej wojny światowej – dzieci Diany’], Belgrad, 2018) prowadzi do wniosku, że we współczesnej serbskiej kulturze pamięci postać ta jest wykorzystywana instrumentalnie i używana do doraźnych celów politycznych.