Фразеология русского говора старообрядцев в Польше

Abstract

Целью монографии является анализ разноязычного фразеологического материала, зафиксированного в речи старообрядцев, проживающих в Польше. Основная задача, которую ставит перед собой автор – определить вероятное происхождение отдельных фразеологических единиц, т.е. проверить, из какого языка они, скорее всего, были заимствованы: русского, польского, белорусского, немецкого или литовского. Собранные единицы были также проанализированы с точки зрения их семантики и структуры. Согласно результатам анализа в говоре старообрядцев, несмотря на присутствие иноязычных элементов, сохранился относительно богатый запас исконно русской фразеологии, но функционирует он в основном в речи представителей старшего поколения. Анализ изменений, происходящих в последние годы, позволяет констатировать, что польский язык постепенно вытесняет русский говор практически во всех сферах обще-ния (особенно это касается лексических и фразеологических ресурсов).

Celem książki jest analiza wielojęzycznego materiału frazeologicznego odnotowanego w mowie staroobrzędowców mieszkających w Polsce. Główne zadanie, jakie sobie postawiła autorka, to ustalenie możliwego pochodzenia poszczególnych jednostek frazeologicznych, tj. wskazanie, z którego języka zostały z największym prawdopodobieństwem zaczerpnięte: rosyjskiego, polskiego, białoruskiego, niemieckiego czy litewskiego. Zgromadzone jednostki zostały również przeanalizowane pod kątem ich semantyki i struktury. Wyniki badań wskazują, że gwara staroobrzędowców, mimo obecności elementów obcych, zachowała stosunkowo bogaty zasób rodzimej frazeologii rosyjskiej, choć jednostki te funkcjonują głównie w mowie przedstawicieli starszego pokolenia. Analiza zmian, jakie zachodzą w ostatnich latach, pozwala wnioskować, że język polski stopniowo zastępuje rosyjską gwarę praktycznie w każdej sferze komunikacji (dotyczy to zwłaszcza zasobów leksykalnych i frazeologicznych).

The aim of this book is to analyse the multilingual phraseological material recorded in the speech of the Old Believers living in Poland. The main task set by the author is to determine the possible origin of individual phraseological units, i.e. to identify which language the units were most likely taken from: Russian, Polish, Belarusian, German or Lithuanian. The units recorded were also analysed in terms of their semantics and structure. The results of the study indicate that the dialect of the Old Believers, despite the presence of foreign elements, has preserved a relatively rich stock of native Russian phraseology, but the units in question function mainly in the speech of representatives of the older generation. An analysis of the changes that have been taking place in recent years makes it possible to conclude that the Polish language is gradually replacing the Russian dialect in practically every sphere of communication (this applies particularly to lexical and phraseological resources).