Pozytywne schematy destrukcji w relacjach z zaświatami

Abstract

Artykuł poswiecony jest dwubiegunowej konceptualizacji świata opartej na opozycji swój / obcy, zwłaszcza zaś drugiemu członowi. Na ogół przypisuje się uporządkowana strukturę temu co znane i osadzone w codziennym doświadczeniu, podczas gdy to co nieznane postrzegane jest jako bezkształtne, zaburzone, groźne i niebezpieczne. Zaproponowany model kontaktów z zaświatami jest zbudowany na preschematach wyobrażeniowych siły: przymusu, blokady i przyciągania. Budząca poczucie bezpieczenstwa struktura organizująca relacje ze światem sacrum budowana jest przez rozmaitość rytuałów oraz system werbalnych nakazów, zakazów i zakleć magicznych. Podstawowym celem zachowania wywołującego rytualny chaos jest uzyskanie dostępu do mocy nadprzyrodzonych, po to by uruchomić pożadane zmiany, na przykład unicestwienie zła, otrzymanie błogosławieństwa albo powodzenie w przedsięwzięciach o inicjacyjnym charakterze. Aksjologiczny ładunek tych magicznych zabiegów bierze się z przekonania, że słuza one ochronie ludzkiego życia w harmonii z boskim porządkiem.

The article deals with a bi-polar conceptualization of the world based on the opposition us – them, especially on its second element. Usually, an ordered structure is attributed to what is known and grounded in everyday experience, whereas what is alien is viewed as formless, unsettled, ominous and dangerous. The model of contact with the beyond proposed here rests on preconceptual image schemata of force: coercion, blockade and attraction. The structure that invokes the feeling of security and that organizes relationships with the sacred, is built through a multitude of rituals and a system of verbal commands, prohibitions and magic spells. The basic aim of the behaviour causing ritual chaos is to obtain access to supernatural powers, in order to e.g. annihilate evil, receive a blessing or be successful in one’s initiatives. The axiological load of these magic dealings is founded on the conviction that they serve to protect human life in harmony with the divine order.