Procesy zanikania języka na podstawie badań gwar polskich na Bukowinie rumuńskiej

Abstract

Przedmiotem niniejszej pracy jest opis i analiza mechanizmów zanikania gwar w społecznościach polskich na terenie tzw. Bukowiny południowej (znajdującej się w granicach Rumunii części krainy historycznej noszącej nazwę Bukowina), a także określenie ich źródeł i przyczyn ze wskazaniem na podobieństwa i różnice obserwowane w badanych miejscowościach, w których Polacy osiedlali się już w wiekach XVIII i XIX. Przedmiot badań stanowiły trzy spośród czterech gwar wyodrębnionych w latach 60. XX wieku przez S. Gogolewskiego i E. Deboveanu: gwara wsi Bulaj, gwara wsi Ruda oraz gwara wsi Kaczyka. Praca ta stanowi zarazem uzupełnienie najnowszych badań gwar polskich na Bukowinie Karpackiej. Opis sytuacji w badanych miejscowościach oraz wskazanie mechanizmów zaniku gwar w Bulaju, Rudzie i Kaczyce wpisuje się we współczesne badania językoznawcze dotyczące problemu zaniku i tzw. śmierci języka.

This monograph aims to describe and analyse mechanisms behind the disappearance of dialects in Polish communities in so-called South Bukovina (the Romanian part of the historical area called Bukovina), as well as to assess the sources of and reasons for these processes, pointing out the similarities and differences observed in the researched villages where the Poles settled in the 18th and 19th centuries. The subject of the research are three out of four dialects identified by Stanisław Gogolewski and Elena Deboveanu: the dialects of the villages of Bulai, Ruda and Cacica. The presented work complements the latest research on Polish dialects in Carpathian Bukovina. The sociolinguistic description of the situation in the researched villages together with the identification of similarities and differences between Bulai, Ruda and Cacica corresponds with contemporary linguistic studies on language disappearance and so-called language death.