Monografia jest efektem kilkuletnich badań socjolingwistycznych na pograniczu polsko-niemieckim. Głównym celem książki jest przedstawienie różnorodności językowej przesiedleńców, którzy po drugiej wojnie światowej przyjechali do regionu lubuskiego, posługując się różnymi językami prymarnymi i sekundarnymi. Materiałem empirycznym były rozmowy z mieszkańcami ponad dwudziestu miejscowości, w których autorka prowadziła badania terenowe. Po obszernym opisie metodologicznym czytelnik może zapoznać się ze stworzonym aparatem pojęciowym wykorzystanym przy opisach i analizach socjolingwistycznych zebranego materiału. Autorka przedstawia stan badań nad polszczyzną północno- i południowokresową oraz charakterystykę dokonań językoznawczych na terenach przyłączonych do Polski po 1945 roku. Przeprowadzone wywiady zostały poddane transkrypcji fonetycznej, na podstawie której autorka zbudowała biografie językowe rozmówców oraz analizowała wybrane cechy fonetyczne i fleksyjne, tworząc przy tym szereg statystyk za pomocą analizy ilościowej. Dokonała porównania lingwistycznego idiolektów wyodrębnionych grup oraz przypadków jednostkowych – osób przed przesiedleniem jednojęzycznych lub dwujęzycznych. Przeprowadzone badania potwierdzają występowanie różnorodności językowej wśród przesiedleńców z dawnych wschodnich województw II Rzeczypospolitej. Zróżnicowanie językowe wybranych grup jest zależne od biografii językowych, które wywierają znaczący wpływ na idiolekty użytkowników języków. Monografię dopełnia wybór tekstów gwarowych polskich i ukraińskich. Utrwalona w monografii polszczyzna należy do ginącego dziedzictwa narodowego. Wielką wartość posiada także treść przetranskrybowanych wywiadów. Można je wykorzystywać do prac porównawczych z dziedziny nowatorskich w polskiej nauce badań nad biografiami językowymi, jak również w pracach naukowych z zakresu innych dyscyplin humanistycznych. Jest to pierwsza praca naukowa kompleksowo ukazująca wpływ biografii językowej na idiolekt.
This monograph is the result of several years of sociolinguistic research in the Polish-German borderland. The book’s main objective is to present the linguistic diversity of resettlers from the former eastern provinces of the Second Polish Republic who arrived in the Lubusz region after the Second World War, speaking a variety of primary and secondary languages. The empirical material consisted of interviews with residents of over twenty localities where the author conducted field research. Following an extensive methodological description, the reader can familiarize themselves with the conceptual apparatus used in the descriptions and sociolinguistic analyses of the collected material. The author presents the state of research on Northern and Southern Borderland Polish (polszczyzna północno- i południowokresowa) and a review of linguistic studies in the territories annexed to Poland after 1945. The interviews were transcribed in phonetic transcription, on the basis of which the author constructed language biographies of the interviewees and analysed selected phonetic and inflectional features, including their statistics and quantitative analysis. She made a linguistic comparison of the idiolects of the identified groups and of individual cases – speakers who had been monolingual or bilingual before resettlement. The research confirms linguistic diversity among resettlers from the former eastern provinces of the Second Polish Republic. In the selected groups, this diversity depends on language biographies, which significantly impact the idiolects of language users. The monograph also includes a selection of Polish and Ukrainian dialectal texts. The Polish language recorded in the study belongs to the vanishing national heritage. The content of the transcribed interviews is also of great value. It can be used for comparative studies in the field of language biographies, innovative in Polish science, as well as in research in other humanities disciplines. This book is the first scholarly work comprehensively presenting the influence of language biography on idiolect.
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako This edition is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 PL License, which permits redistribution, commercial and non‑commercial, provided that the article is properly cited.