Dr hab. Joanna Roszak, prof. IS PAN

Literary studies expert

e-mail: joanna.roszak@ispan.edu.pl

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4203-8010

Research interests

• Education for peace;
• Critical pedagogy;
• Polish poetry of the twentieth and twenty-first century;
• Memory;
• Cultural tourism.

Publications

Selected publications:

• Roszak, Joanna (2014). Miejsce i imię. Poeci niemieckojęzyczni pochodzenia żydowskiego. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Roszak, Joanna (2015). Słyszysz? Synagoga. Wychodząc spod poznańskiej synagogi przy Wronieckiej. Lublin-Warszawa: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”-Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Roszak, Joanna (2010). W cztery strony naraz. Portrety Tymoteusza Karpowicza. Wrocław: Biuro Literackie.
• Roszak, Joanna (2013). Interior. Szkice. Kraków: Wydawnictwo Pasaże.
• Roszak, Joanna (2012). (Mgliste) miejsca w poezji Paula Celana. Żydostwo pneumatyczne i geopoetyka pneumatyczna.  Porównania, 2012(11), 277-290.
• Roszak, Joanna (2012). Wezwałem cię po numerze. 172364, 119198, 132434 i inni. Przestrzenie Teorii, 2012(8), 1-15.
• Roszak, Joanna (2015). Musa Dah i bliżej. Zaczynając od powieści Franza Werfla. Slavia Occidentalis, 2015(2(72)), 83-93.
• Roszak, Joanna (2015). Mur palestyński – dwie perspektywy. Przestrzenie Teorii, 2015(24), 159-170.
• Roszak, Joanna (2017). Künstlerische Bilder umbenannter jüdischer Stadt- und Kulturräume nach der Wende. In Alicja Krauze-Olejniczak, & Sławomir Piontek (Eds.), Die Wende von 1989 und ihre Spuren in den Literaturen Mitteleuropas (pp. 223-236). Frankfurt am Main: Peter Lang Publishing.
• Roszak, Joanna (2010). Lost city. Identity, memory, multiculturalism of Chernivtsi in Bukovina. In Hanna Mamzer, & Krystyna Zamiara (Eds.), Intercultural Dialog on Trust (pp. 139-148). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. (Człowiek i Społeczeństwo, XXXI).
• Roszak, Joanna (2011). Wiersze spod ciemnego nieba. Geopoezja Czerniowców i Sadogóry. Porównania, 2011(8), 148-171.
• Roszak, Joanna (2011). Strzałki Paula Celana („La Contrescarpe”). Od geopoetyki do biografizmu. Slavia Occidentalis, 68, 97-108.
• Roszak, Joanna (2012). „Mit dem Gedicht und durch das Gedicht – Anamnesis!”. Rilke, Celan und Krynicki. World Literature Studies, 2012(4), 24-37.
• Roszak, Joanna (2014). Twarz nie trzyma się papieru. Piotra Matywieckiego fotografie Żydów. In Anita Jarzyna, & Joanna Roszak (Eds)., Scalane okładki. Szkice o twórczości Piotra Matywieckiego (pp. 56-65). Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”.
• Roszak, Joanna (2014). Wiersz jako Stolperstein. Krynicki czyta Mandelsztama?. In Anita Jarzyna, Zbigniewa Kopeć, & Marcin Jaworski (Eds.), Obrazy Rosji w literaturze polskiej XX wieku (pp. 141-153). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Roszak, Joanna (2015). Nieznośna ciężkość, nieznośna gęstość Celana. Wiersz jako kłącze. In Adam Lipszyc, & Paweł Piszczatowski (Eds.), Paul Celan: język i Zagłada (pp. 228-240). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Roszak, Joanna (2015). Aforystyczny aspekt języka. Praktyki Paula Celana i Ericha Frieda. In Anita Jarzyna, & Katarzyna Kuczyńska-Koschana (Eds.), Aforyzm europejski. Stanisław Jerzy Lec – In memoriam (pp. 193-208). Karków: Wydawnictwo Pasaże, Kraków.
• Roszak, Joanna (2015). Oczy niebieskie i oczy torturowane do oślepnięcia. Strategie obrazowania wojny w pracach Krystyny Piotrowskiej. In Małgorzata Grzywacz, & Małgorzata Okupnik (Eds.), Kobiety i doświadczenie wojny (pp. 331-340). Poznań: Wydawnictwo WNS UAM.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2013). Homo legens jako homo turisticus. Ku metodologii turystyki literackiej. Folia Turistica, 28, 53-66.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2013). Homo Legens as Homo Turisticus: Toward the Methodology of Literary Tourism. Folia Turistica, 28(2), 55-69.
• Roszak, Joanna (2010). Granice Rizika. In Aleksandar Šaranac (Ed.), Stanje Pripravnosti. Savremena poljska poezija (pp. 19-35). Beograd: Albatros Plus.
• Roszak, Joanna (2014). Lemiesz tłumacza. Tłumaczenie jako sposób wewnętrznej imigracji. Poznańskie Studia Polonistyczne, 23, 237-246.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2015). Zamość – nie dość literatury. Propozycja implementacji trasy turystycznej. Folia Turistica, 34, 169-191.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2015). Zgromadzone z braku wieczności. Muzea literackie w ofercie turystycznej Lubelszczyzny. Turystyka Kulturowa, 2015(12), 6-21.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2015). Przysiąść się do pisarza. Pomniki-ławki na Lubelszczyźnie jako atrakcje turystyczne. Turystyka Kulturowa, 2015(2), 6-19.
• Roszak, Joanna (2016). Poezja jako mapa (a może pamięć). In Anita Jarzyna, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Agata Szulc-Woźniak, & Joanna Żabnicka (Eds.), Wreszcie nie pojawia się nikt. Szkice o twórczości Andrzeja Niewiadomskiego (pp. 59-72). Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”.
• Roszak, Joanna (2016). Czytać inaczej? Tadeusz Dąbrowski po niemiecku. In Piotr Śliwiński (Ed.), Szkice o poezji (nie tylko) najmłodszych (pp. 193-208). Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.
• Roszak, Joanna (2016). Myślenie obszarem. Wstęp. In Joanna Roszak, & Grzegorz Godlewski (Eds.), Niematerialne i materialne dziedzictwo Lubelszczyzny jako podstawa rozwoju turystyki kulturowej (pp. 7-9). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Roszak, Joanna (2016). Poemat Lublina. Geokrytyczne spacery nie tylko z Czechowiczem. In Joanna Roszak, & Grzegorz Godlewski (Eds.), Niematerialne i materialne dziedzictwo Lubelszczyzny jako podstawa rozwoju turystyki kulturowej (pp. 65-81). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Roszak, Joanna (2011). Ogród-ogrodzenie, spacer-spacerniak. Ogród koncentracyjny jako metafora rozproszenia. In Emilia Kledzik, & Joanna Roszak (Eds.), Pierwsza połowa Marcina. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego (pp.65-88). Poznań: Wydawnictwo „Czasu Kultury”.
• Roszak, Joanna (2011). Zobaczyć na pamięć (wspólne przestrzenie w twórczości Małgorzaty Dawidek-Gryglickiej). In Piotr Śliwiński (Ed.), Poznań poetów (1989-2010) (pp. 135-144). Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury.
• Roszak, Joanna (2011). Przeciwne wiatry – o poezji Lothara Quinkensteina. In Piotr Śliwiński (Ed.), Poznań poetów (1989-2010) (pp. 122-128). Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury.
• Roszak, Joanna (2011). Głęboka rysa. „Malina” Ingeborg Bachmann jako antypowieść. In Edward Białek, & Grzegorz Kowal (Eds.), Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice, komentarze, interpretacje. Tom I (pp. 29-39). Wrocław: Atut.
• Roszak, Joanna (2011). W zonie śmierci (Paul Celan: Todesfuge). In Edward Białek, & Grzegorz Kowal (Eds.), Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice, komentarze, interpretacje. Tom I (pp. 205-216). Wrocław: Atut.
• Roszak, Joanna (2011). Nelly Sachs – wiersze z głębokiej nocy. In Edward Białek, & Grzegorz Kowal (Eds.), Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice, komentarze, interpretacje. Tom I (pp. 387-396). Wrocław: Atut.
• Roszak, Joanna (2012). Zbliżenia. In Joanna Roszak (Ed.), Kartki Celana. Interpretacje (pp. 9-17). Kraków-Budapeszt: Austeria.
• Roszak, Joanna (2012). Drzewiej. Dopóki czytam „Wspomnienie” Paula Celana. In Joanna Roszak (Ed.), Kartki Celana. Interpretacje (pp. 336-349). Kraków-Budapeszt: Austeria.
• Roszak, Joanna (2012). Wisława Szymborska. In Ewa Kraskowska, & Lucyna Marzec (Eds.), Wielkopolski alfabet pisarek (pp. 279-287). Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury.
• Roszak, Joanna (2012). Niefotogeniczni. Filmy dokumentalne o poetach. In Izolda Kiec (Ed.), Dokument w sztuce współczesnej (pp. 239-248). Poznań: Wydawnictwo WSNHiD.
• Roszak, Joanna (2012). Szalom, achi. Budowanie/rozpraszanie tożsamości poetów żydowskich języka niemieckiego. In Ewa Golachowska, & Anna Zielińska (Eds.), Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Tożsamość wobec wielojęzyczności (pp. 343-363). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (2012). Okiem przewodnika-krajoznawcy. O potencjale turystyki literackiej w Hrubieszowie. Turystyka Kulturowa, 2016(6), 6-18.
• Roszak, Joanna (2017). Nie przychodzą uchodźcy. Aktualne potrzeby edukacji polonistycznej (w stronę edukacji na rzecz pokoju). Porównania, 20, 173-188.
• Roszak, Joanna (2017). Rozbrajanie. Od poezji po Hiroszimie. In Iwona Boruszkowska, Katarzyna Glinianowicz, Aleksandra Grzemska, & Paweł Krupa (Eds.), Po Czarnobylu: miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki (pp. 325-337). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Roszak, Joanna (2017). Dictionary Entries: Awangarda; Eufemizm; Geokrytyka; Oryginalność. Onomatopeja; Przerzutnia. In Zbigniew Kadłubek, Beata Mytych-Forajter, Aleksander Nawarecki (Eds.), Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia (pp. 84-87; 171-174; 199-201; 347-350; 343-347; 398-402). Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.
• Roszak, Joanna (2017). Refreny uchodźcze w poezji Nelly Sachs. Polonistyka. Innowacje, 2017(6), 61-74.
• Roszak, Joanna (2018). The Remains of Letters. Three Reading Paradigms in the Ghettos. Porównania, 21, 103-120.
• Roszak, Joanna (2011). Synteza mowy Tymoteusza Karpowicza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Roszak, Joanna (2009). Południk spotkania. Paul Celan w polskiej poezji powojennej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Roszak, Joanna (2010). Kein Mensch ist ein Ich-Land. Metafora wyspy w refleksji o przyjaźni. Poznańskie Studia Polonistyczne, 17, 111-124.
• Roszak, Joanna (2011). Berlin – antologia z ograniczoną odpowiedzialnością. Rocznik Komparatystyczny, 2011(2), 209-226.
• Roszak, Joanna (2012). Przestrzenią staje się czas. Gesty nostalgiczne i melancholijne Pamuka i Pessoi. Rocznik Komparatystyczny, 2012(3), 159-176.
• Roszak, Joanna (2016). Przemianowane miasta Europy Środkowej i Wschodniej – świadectwo doświadczenia przestrzeni turystycznej. Folia Turistica, 39, 161-172.
• Roszak, Joanna (2010). Gdzieś – dokąd potrafi. Model poezji apofatycznej na przykładzie twórczości Tymoteusza Karpowicza. In Agnieszka Czyżak, Jan Galant, & Marcin Jaworski (Eds.), PRL – Świat (nie)przedstawiony (pp. 93-102). Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Roszak, Joanna (2010). Mak i pamięć. In Łukasz Musiał, & Joanna Roszak (Eds.), Konstelacje Ingeborg Bachmann (pp. 90-99). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Roszak, Joanna (2010). Jakie pytania zadał poeta filozofowi?. In Barbara Sienkiewicz, & Tomasz Sobieraj (Eds.), Literatura i filozofia (pp. 111-119). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Roszak, Joanna (2010). W strefie środka. O powieści Moniki Maron Endmoränen. In Justyna Czechowska, & Anna Kramek-Klicka (Eds.), Ta sama Europa. Inna literatura (pp. 86-89). Szczecin-Brzeszcze-Warszawa: Forma.
• Roszak, Joanna (2010). Od LA-lef do non-place, czyli o kryzysach miejsca. In Hanna Mamzer, Wojciech Kulesza, & Tomasz Zalasiński (Eds.), Kryzysy – przeklęte czy pożądane? Geneza, skutki, przykłady w perspektywie interdyscyplinarnej (pp. 76-87). Warszawa: Wydawnictwo SWPS.
• Roszak, Joanna (2011). Końcept trojański – twórczość Johannesa Auera. In Mariusz Pisarski, & Piotr Marecki (Eds.), Hiperteksty literackie. Literatura i nowe media (pp. 91-105). Kraków: Wydawnictwo Ha!art.
• Roszak, Joanna (2011). Celan kartkowany, Celan Kornhausera. In Adrian Gleń (Ed.), Antologia tekstów krytycznych poświęconych twórczości Juliana Kornhausera (pp. 263-268). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Roszak, Joanna (2011). Sekwana nie płynie przez Poznań (projekt: „Poznański przewodnik literacki”). In Anna Weronika Brzezińska, & Agnieszka Chwieduk (Eds.), Projekt: miasto Poznań. Przegląd projektów badawczych (pp. 113-122). Wielichowo: Tipi.
• Roszak, Joanna (2013). Przestrzenią tu staje się czas. Hüzin, saudade (w stronę Fernanda Pessoi). In Joanna Roszak, & Arkadiusz Żychliński (Eds.), Powinowactwa Pessoi. Szkice krytyczne (pp. 149-164). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Roszak, Joanna, & Żychliński, Arkadiusz (2013). Wstęp. In Joanna Roszak i Arkadiusz Żychliński (Eds.), Powinowactwa Pessoi. Szkice krytyczne (pp. 7-10). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Roszak, Joanna (2013). Serce i usta i czyn i… Ku Arturowi Żmijewskiemu. In Joanna Tokarska-Bakir (Eds.), PL: tożsamość wyobrażona (pp. 345-360). Warszawa: Czarna Owca.
• Roszak, Joanna (2013). Ciemniej ciągnijcie po skrzypkach. „Skrzypek na dachu jako prefiguracja Auschwitz”. In Joanna Roszak, Joanna Maleszyńska, & Rafał Koschany (Eds.), Musical. Poszerzanie pola gatunku (pp. 79-95). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Roszak, Joanna (2013). Entries: Bogumił Andrzejewski, Jadwiga Badowska, Filip Bajon, Edward Balcerzan, Grażyna Banaszkiewicz, Stanisław Barańczak, Ryszard Berwiński, Kazimierz Bieroński, Roman Brandstaetter, Włodzimierz Braniecki, Przemysław Bystrzycki, Roman Chojnacki, Deotyma, Jacek Durski, Franciszek Fenikowski, Konstanty Ildefons Gałczyński, Maciej Gierszewski, Jan Góra, Krzysztof „Grabaż” Grabowski, Mariusz Grzebalski, Maciej Guzek, Marian Hemar, Józef Hen, Witold Hulewicz, Kazimiera Iłłakowiczówna, Jędrzej Kitowicz, Piotr Kępiński, Juliusz Kaden Bandrowski, Adam Kaczanowski, Szczepan Jeleński, Hanna Januszewska, Julia Jaworska, Aleksander Janta-Połczyński, Klemens Janicki, Jan Kochanowski, Lech Konopiński, Szczepan Kopyt, Jacek Kowalski, Józef Ignacy Kraszewski, Tadeusz Kraszewski, Ryszard Krynicki, Agnieszka Kuciak, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Reiner Kunze, Bogusława Latawiec, Teofil Lenartowicz, Krzysztof Lis, Czesław Michniak, Adam Mickiewicz, Eugeniusz Morski, Grzegorz Musiał, Andrzej Ogrodowczyk, Joanna Olech, Sergiusz Piasecki, Krystyna Miłobędzka, Małgorzata Musierowicz, Bartosz Muszyński, Edward Pasewicz, Arkadiusz Henryk Piekara, Kazimierz Piekarczyk, Edmund Pietryk, Stanisław Płonka Fiszer, Jerzy Pogonowski, Leszek Prorok, Jerzy Przeździecki, Ewa Przybylska, Janusz Przybysz, Ludwik Puget, Józef Ratajczak, Juliusz Słowacki, Władysław Stanisław Reymont, Wincenty Różański, Włodzimierz Ścisłowski, Ian Serralier, Lucyna Sieciechowiczowa, Henryk Sienkiewicz, Jan Sokołowski, Jerzy Sosnowski, Dariusz Sośnicki, Edward Stachura, Józef Michał Strumiński, Stefan Stuligrosz, Jan Sztaudynger, Wisława Szymborska, Marcin Świetlicki, Grzegorz Tomczak, Teresa Tomsia, Franciszek Ksawery Tuczyński, Andrzej Twerdochlib, Samuel ze Skrzypny Twardowski, Eugeniusz Wachowiak, Jerzy Waldorff, Kazimierz Wierzyński, Michał Witkowski, Józef Wybicki, Zbigniew Wojtyś, Julia Woykowska, Stanisław Wyspiański, Zbigniew Zakrzewski, Tadeusz Żukowski. In Joanna Roszak, & Paweł Cieliczko (Eds.), Poznański przewodnik literacki. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Roszak, Joanna (2015). Bolaño. Poema naiwne. In Wojciech Charchalis, & Arkadiusz Żychliński (Eds.), Katedra Bolaño. Szkice krytyczne (pp. 121-133). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Academic editing (selected works):

• Roszak, Joanna, & Cieliczko, Paweł (Eds.). (2009). Incanto. Upominki dla Inki (księga pamiątkowa dla prof. Aliny Brodzkiej). Warszawa: Wydawnictwo IBL.
• Roszak, Joanna, & Musiał, Łukasz (Eds.). (2010). Konstelacje Ingeborg Bachmann. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Roszak, Joanna, & Kledzik, Emilia (Eds.). (2011). Pierwsza połowa Marcina. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego. Poznań: Wydawnictwo „Czasu Kultury.
• Roszak, Joanna (Ed.). (2002). Kartki Celana. Interpretacje, Kraków-Budapeszt: Austeria.
• Roszak, Joanna, & Żychliński, Arkadiusz (Eds.). (2013). Powinowactwa Pessoi. Szkice krytyczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Roszak, Joanna, & Cieliczko, Paweł (Eds.). (2013). Poznański przewodnik literacki. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Roszak, Joanna, Maleszyńska, Joanna, & Koschany, Rafał (Eds.). (2013). Musical. Poszerzanie pola gatunku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Roszak, Joanna, & Jarzyna, Anita (Eds.). (2014). Scalane okładki. Szkice o twórczości Piotra Matywieckiego. Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”.
• Roszak, Joanna, & Godlewski, Grzegorz (Eds.). (2016). Niematerialne i materialne dziedzictwo Lubelszczyzny jako podstawa rozwoju turystyki kulturowej. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.