DARIAH-PL

O Konsorcjum DARIAH-PL


Powstałe w sierpniu 2014 roku Konsorcjum DARIAH-PL (Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities) to największe konsorcjum humanistyczne w Polsce. Obecnie w skład Konsorcjum wchodzi 18 wiodących w zakresie humanistyki cyfrowej instytucji naukowych. Konsorcjum działa na podstawie umowy konsorcjalnej oraz regulaminu Rady. Kluczowym organem stanowiącym Konsorcjum jest Rada.

W ramach Konsorcjum DARIAH-PL z inicjatywy Instytutu Slawistyki PAN ukonstytuowano grupę roboczą „Cyfrowa slawistyka”.

Celem grupy roboczej jest rozwój i efektywne wykorzystanie zintegrowanej krajowej i europejskiej przestrzeni badawczej, obejmującej infrastrukturę badawczą (w tym informatyczną), na potrzeby badań w zakresie językoznawstwa slawistycznego i dyscyplin pokrewnych. Infrastrukturę będzie można wykorzystać w innych dziedzinach nauki. Projekt obejmuje następujące moduły:

  • Budowę europejskiego wielojęzycznego banku terminologicznego językoznawstwa slawistycznego dostosowanego do badań terminologicznych, obejmujących 13 języków słowiańskich: polski, białoruski, bułgarski, chorwacki, czeski, dolnołużycki, górnołużycki, macedoński, rosyjski, serbski, słowacki, słoweński, ukraiński, a także ze względu na ogólnodostępność banku w Internecie – język angielski. Użytkownikami banku terminologicznego, zawierającego terminy reprezentatywne dla językoznawstwa slawistycznego, będą głównie specjaliści z tej dziedziny, a także inni językoznawcy, pracownicy naukowi, doktoranci, studenci, terminolodzy i leksykografowie, redaktorzy wydawnictw naukowych, tłumacze, nauczyciele i licealiści.
  • Rozwój zasobów informacyjnych bazy bibliograficznej i repozytorium opartych na wiedzy z zakresu ogólnoeuropejskiego językoznawstwa slawistycznego, językoznawstwa kontrastywnego słowiańsko-niesłowiańskiego i dyscyplin pokrewnych (gromadzenie, selekcja, przetwarzanie i udostępnianie informacji użytkownikom). Wykorzystana zostanie infrastruktura informatyczna do rozwoju funkcjonalności bazy bibliograficznej, banku terminologicznego i repozytorium tekstów. Nowatorskim i użytecznym rozwiązaniem będzie nieograniczony językowo (we wszystkich językach słowiańskich i w języku angielskim) dostęp do wielojęzycznego zbioru informacyjnego systemu.

Cele grupy

  • Stworzenie europejskiego wielojęzycznego banku terminologicznego językoznawstwa slawistycznego. Leksyka słownika odwzorowywać będzie pole semantyczne tej dziedziny wiedzy;
  • Rozwój zasobów informacyjnych bibliograficznej bazy danych i repozytorium tekstów naukowych, opartych na wiedzy z zakresu europejskiego językoznawstwa slawistycznego, językoznawstwa kontrastywnego słowiańsko-niesłowiańskiego i dyscyplin pokrewnych (gromadzenie, selekcja, przetwarzanie i udostępnianie informacji użytkownikom);
  • Budowa wielojęzycznego e-słownika słów kluczowych językoznawstwa slawistycznego w ponad 10 językach słowiańskich i języku angielskim;
  • budowa gniazdowych słowników terminologii lingwistycznej w języku polskim i w pozostałych językach słowiańskich, reprezentowanych w produkcji wydawniczej językoznawstwa slawistycznego (o której informacja jest włączana do bazy systemu iSybislaw);
  • Wykorzystanie narzędzi cyfrowych do przetwarzania informacji dot. istniejących zasobów informacyjnych (iSybislaw) oraz tekstowych i informacyjnych (iReteslaw) (m.in. przetwarzanie tekstu w jednym alfabecie w tekst w innym alfabecie zgodnie z obowiązującą normą);
  • Zintegrowanie narzędzi cyfrowych automatycznego (maszynowego) przekładu nazw geograficznych z różnych (obligatoryjnie ze wszystkich języków słowiańskich, angielskiego, niemieckiego i francuskiego) na język polski dla potrzeb przetwarzania informacji w bazie iSybislaw i bazie repozytoryjnej iReteslaw.

Uczestnicy

  • Instytut Slawistyki PAN
  • Uniwersytet Jagielloński
  • Uniwersytet Warszawski
  • Uniwersytet Wrocławski
  • Instytut Badań Literackich PAN
  • Instytut Języka Czeskiego AN CzR w Pradze
  • Instytut Języka Ukraińskiego NANU w Kijowie
  • Instytut Słowianoznawstwa RAN w Moskwie, Rosja
  • Uniwersytet im. M.W. Łomonosowa w Moskwie
  • Centrum Badań nad Kulturą, Literaturą i Językiem NANB w Mińsku
  • Uniwersytet w Zagrzebiu
  • Uniwersytet w Mariborze.

Zespół badawczy

  • Dr Paweł Kowalski (Instytut Slawistyki PAN)
  • Dr Zofia Rudnik-Karwatowa (Instytut Slawistyki PAN)
  • Dr Marcin Fastyn (Instytut Slawistyki PAN)
  • Mgr Jakub Banasiak (Instytut Slawistyki PAN)
  • Mgr Ewa Wróblewska (Instytut Slawistyki PAN)
  • Dr Agnieszka Pluwak (Instytut Slawistyki PAN)
  • Prof. Wiesław Babik (Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ)
  • Prof. Bożenna Bojar (Wydział Neofilologii UW)
  • Prof. Genadz’ Cychun (Centrum Badań nad Kulturą, Literaturą i Językiem NANB)
  • Prof. Evgenìâ Karpìlovs’ka (Instytut Języka Ukraińskiego NANU w Kijowie)
  • Dr Małgorzata Kornacka (Instytut Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej UW)
  • Dr Iwona Łuczków (Instytut Filologii Słowiańskiej UWr)
  • Dr Maciej Maryl (Instytut Badań Literackich PAN)
  • Mgr Zenon Mikos (Biblioteka Sejmowa)
  • Dr Błażej Osowski (Instytut Filologii Polskiej UAM)
  • Dr Oksana Ostapczuk (Instytut Słowianoznawstwa RAN; Uniwersytet im. M.W. Łomonosowa w Moskwie)
  • Dr Jana Papcunová (Instytut Języka Czeskiego AN CzR)
  • Dr Maria Przastek-Samokowa (Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW)
  • Prof. Irena Stramljič Breznik (Wydział Filozoficzny, Uniwersytet w Mariborze)
  • Prof. Barbara Kryżan-Stanojević (Wydział Filozoficzny, Uniwersytet w Zagrzebiu)
  • Mgr Piotr Wciślik (Instytut Badań Literackich PAN)
  • Dr Jaugenia Volkava (Centrum Badań nad Kulturą, Literaturą i Językiem NANB).

Kontakt

Dr Paweł Kowalski
kowalion@wp.pl

Prace grup roboczych przy Konsorcjum DARIAH-PL w 2017 roku

W 2017 roku w pracach grupy roboczej „Slawistyka cyfrowa” przy Konsorcjum DARIAH-PL, koordynowanej przez badaczy z Instytutu Slawistyki PAN, uczestniczyli slawiści krajowi i zagraniczni z różnych jednostek naukowych (przede wszystkim z Instytutu Slawistyki PAN i Instytutu Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie). W październiku do polskiego zespołu koordynującego prace grupy dołączył dr Roman Tymoshuk.

W pierwszej połowie 2017 r. wraz z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym został przygotowany i złożony wniosek grantowy „Umiędzynarodowienie słowiańskiego dziedzictwa naukowego i kulturowego – nowoczesna infrastruktura informacyjna” w konkursie DIALOG. Głównym założeniem projektu jest popularyzacja, prezentacja i zapewnienie interaktywnego dostępu do dziedzictwa kulturowego i badawczego Słowiańszczyzny przez stworzenie wielojęzycznej infrastruktury badawczej skierowanej do różnych grup społecznych.

W drugiej połowie 2017 r. również we współpracy z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym został złożony wniosek w konkursie na Działalność Upowszechniającą Naukę (MNiSW) na udoskonalenie najnowszych narzędzi informatycznych systemu informacyjno-wyszukiwawczego iSybislaw, a także drobne prace związane z rozbudową funkcjonalności takiego systemu.

Członkowie grupy roboczej „Slawistyka cyfrowa” uczestniczyli z referatami w dwudniowej konferencji i warsztatach zorganizowanych przez Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie pt. „Bazy danych i systemy na potrzeby współczesnego językoznawstwa – Бази даних i системи для потреб сучасного мовознавства” (Kijów, 13–14 czerwca), które poświęcone były zagadnieniom wykorzystania narzędzi cyfrowych w badaniach językoznawczych.

Paweł Kowalski i Marcin Fastyn na dorocznej konferencji DARIAH-PL „Humanistyka cyfrowa a instytucje dziedzictwa” (Toruń, 16–17 listopada) zaprezentowali referat zespołu CSIN „Wykorzystanie zasobów bibliograficznych przez instytucje kultury (na przykładzie systemu iSybislaw)”.

Pracownicy Instytutu Slawistyki PAN biorą także czynny udział w pracach grup roboczych afiliowanych przy innych jednostkach naukowych. W pracach grupy roboczej Instytutu Badań Literackich PAN „Daria – cyfrowe archiwa kobiet” bierze udział mgr Ewa Serafin-Prusator. Celem grupy roboczej Daria – cyfrowe archiwa kobiet jest: zbudowanie i rozwijanie infrastruktury internetowej umożliwiającej gromadzenie, katalogowanie i wyszukiwanie materiałów dotyczących historii kobiet na całym świecie, stworzenie dostępnej online bazy danych o niewydanych rękopisach kobiet o charakterze egodokumentów: dziennikach, pamiętnikach, autobiografiach, listach itp. oraz dokumentów urzędowych i dotyczących życia codziennego oraz związanej z tym ikonografii, materiałów wizualnych i multimedialnych. Do grupy roboczej „Daria – cyfrowe archiwa kobiet” należą naukowcy z Polski i ze świata (Francja, USA, Włochy). W pracach grupy biorą udział m.in. literaturoznawcy, historycy, kulturoznawcy, filozofowie, teatrolodzy. Poza środowiskiem naukowym grupa zrzesza grono osób działających w organizacjach pozarządowych, stowarzyszeniach, artystów, a zajmujących się gromadzeniem dokumentów osobistych (dzienników, pamiętników, korespondencji) i „historii mówionych”. W roku 2017 grupa powiększyła się o osoby działające w sferze sztuki (kuratorkę, scenografkę – Agnieszkę Zawadowską), która będzie koordynować prace nad gromadzeniem ikonografii, materiałów wizualnych i multimedialnych, zamieszczonych później w Archiwum. W pierwszej połowie roku grupa złożyła wniosek do MNiSW na kontynuację projektu Archiwum kobiet: piszące. Jego celem jest m.in. gromadzenie egodokumentów kobiet, przygotowanie nowoczesnej, wielowarstwowej edycji cyfrowej wybranych źródeł, prace badawcze nad zgromadzonymi materiałami.

W pracach grupy Uniwersytetu Warszawskiego „Cyfrowa lingwistyka stosowana i translatoryka” uczestniczą dr hab., prof. IS PAN Roman Roszko i dr Wojciech Sosnowski; zaś w grupie roboczej Instytutu Kulturoznawstwa UMCS „Narzędzia do analizy i wizualizacji obrazów cyfrowych” dr Ewa Wróblewska-Trochimiuk i dr Joanna Roszak.

Konferencja „Bazy danych i systemy na potrzeby współczesnego językoznawstwa – Бази даних i системи для потреб сучасного мовознавства” (13–14.06.2017 Kijów)

W dniach 13–14 czerwca 2017 r. odbyła się w Kijowie międzynarodowa konferencja i szkoła językowa, w tym dwa seminaria, zatytułowana „Bazy danych i systemy na potrzeby współczesnego językoznawstwa – Бази даних i системи для потреб сучасного мовознавства”, która poświęcona była zagadnieniom wykorzystania narzędzi cyfrowych w badaniach językoznawczych. Konferencja została zorganizowana przez Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy przy wsparciu Ukraińskiego Instytutu Slawistów, Instytutu Slawistyki PAN i Komisji Bibliografii Językoznawczej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. W ciągu dwóch dni wygłoszono 17 referatów oraz poprowadzono 2 seminaria. W konferencji wzięli udział członkowie grupy roboczej „Slawistyka cyfrowa” przy Konsorcjum DARIAH-PL, którzy wygłosili następujące referaty: dr Zofia Rudnik-Karwatowa „System informacyjno-wyszukiwawczy językoznawstwa slawistycznego iSybislaw po 10 latach – stan aktualny i przyszłość”, dr Paweł Kowalski „Słowa kluczowe w systemie iSybislaw jako narzędzie i przedmiot badań”, mgr Jakub Banasiak „Międzyjęzykowe wyszukiwanie informacji w bazie danych światowego językoznawstwa slawistycznego iSybislaw: stan i perspektywy”. Zagadnienia podjęte w trzech wystąpieniach koncentrowały się wokół dotychczasowych osiągnięć i problemów dotyczących remediacji „Bibliografii językoznawstwa slawistycznego” z postaci papierowej do postaci cyfrowej w formie systemu informacyjno-wyszukiwawczego iSybislaw; najważniejszych funkcjonalności narzędzi informacyjno-wyszukiwawczych zastosowanych w systemie i możliwości ich wykorzystania w badaniach językoznawczych, a także perspektyw unowocześnienia i usprawnienia systemu iSybislaw.

Obszerne sprawozdanie przygotowane przez stronę ukraińską dostępne jest na stronie Instytutu języka ukraińskiego NANU: http://www1.nas.gov.ua/institutes/ium/Chronicle/Documents/bazy-danuh-i-systemy-dlya-potreb-suchasnogo-movoznavstva.pdf

Nagrania wszystkich sesji dostępne są w repozytorium instytutowym iReteslaw w kolekcji „Materiały multimedialne”.

Pełny program konferencji: http://www.nas.gov.ua/text/pdfNews/NASU_PAN_linguistic_school_2017_program.pdf

III Międzynarodowa Konferencja DARIAH-PL w Poznaniu (8–9 listopada 2016 r.)

W dniach 8–9 listopada 2016 r. w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym odbyła się III Międzynarodowa Konferencja DARIAH-PL zatytułowana „Inspiracje–Innowacje–Człowiek”. Głównym założeniem konferencji była prezentacja prac naukowych i badawczo-rozwojowych oraz wdrożeń związanych z humanistyką cyfrową rozumianą jako globalny czynnik innowacyjności w szeroko rozumianych naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce, który zmienia oblicze tych nauk zgodnie z duchem rozwoju społeczeństwa cyfrowego.

Pierwszy dzień poświęcony był warsztatom, które prowadzili członkowie poszczególnych grup roboczych przy Konsorcjum DARIAH-PL. Szczegółowy harmonogram i tematyka warsztatów dostępne są pod adresem: http://2016.dariah.pl/?page_id=166. Warsztat poprowadzony przez zespół „Cyfrowej slawistyki” miał na celu analizę możliwości wykorzystania oprogramowania open source do budowy wielojęzycznego banku terminologii slawistycznej, którego stworzenie planują członkowie grupy roboczej działającej w ramach Konsorcjum DARIAH-PL.

Drugi dzień konferencji rozpoczęła referatem „Exploiting Advanced Research Infrastructures to explore Cultural Diversity Dariah-Competence Centre (DARIAH-CC) in a nutshell” Eveline Wandl-Vogt z Austriackiej Akademii Nauk. Po wystąpieniu i krótkiej przerwie kawowej uczestnicy konferencji wysłuchali w sesji pierwszej trzech referatów, w których przedstawiono: rezultaty ankiety o polskim środowisku humanistów cyfrowych, projekt Biuletynu Polonistycznego i portal re-research.pl. Kolejne sesje 2a/2b i 3a/3b odbywały się równolegle. Referenci poruszali zagadnienia dotyczące: ilościowych badań literackich i badań kultury literackiej, badań nad komunikacją międzykulturową i multimodalną; rozwoju zasobów i narzędzi umożliwiających akwizycję, cyfrowy zapis, trwałe przechowywanie, udostępnianie, analizę i opracowania zabytków ruchomych, jak i nieruchomych; dostosowania istniejących zasobów i narzędzi językowych do zadań badawczych w dziedzinie humanistyki; rozwoju zasobów światowego dziedzictwa i narzędzi umożliwiających szeroko rozumianą pracę nad tekstem; rozwoju i poszerzenie formuły korpusu narodowego; budowy europejskiego wielojęzycznego banku terminologicznego językoznawstwa slawistycznego; opracowania i udostępniania cyfrowych zasobów obejmujących te obszary piśmiennictwa, których nie można zaliczyć do literatury pięknej; badania obrazów cyfrowych i przygotowanie narzędzi do ich analiz i złożonych prezentacji.

Członkowie grupy roboczej „Slawistyka cyfrowa” w składzie Zofia Rudnik-Karwatowa, Agnieszka Pluwak, Jakub Banasiak i Paweł Kowalski zaprezentowali w wystąpieniu zatytułowanym „Od Bibliografii językoznawstwa slawistycznego do Banku terminologii językoznawczej” projekt infrastruktury badawczej z zakresu językoznawstwa, składającej się z systemu bibliografii językoznawstwa slawistycznego iSybislaw, repozytorium iReteslaw i banku terminologii językoznawczej.

Konferencja była okazją do integracji środowiska polskich humanistów cyfrowych. Pozwoliła wszystkim uczestnikom bliżej zapoznać się z różnorodnymi badaniami i projektami cyfrowymi prowadzonymi w Polsce w zakresie humanistyki cyfrowej, a duża liczba słuchaczy na każdym wystąpieniu potwierdza zainteresowanie tym obszarem nauki w Polsce.

Wszystkie wystąpienia konferencyjne dostępne są na stronie konferencji: http://2016.dariah.pl/?page_id=16

Relacja video z konferencji dostępna jest pod następującym adresem: http://2016.dariah.pl/?page_id=16

Konferencja „Digital humanities centres: experiences and perspectives” (8–9 grudnia 2016 r., Warszawa)

8–9 grudnia 2016 roku w Warszawie odbyła się konferencja „Digital humanities centres: experiences and perspectives” organizowana przez Laboratorium Cyfrowe Humanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, pod patronatem the Alliance of Digital Humanities Organizations (ADHO), the Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities (DARIAH EU), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk.

Drugiego dnia konferencji odbyły się dwie sesje poświęcone przede wszystkim tworzeniu, utrzymywaniu i finansowaniu centrów humanistyki cyfrowej, jak i teoretycznym rozważaniom nad miejscem HC w nauce.

W sesji pierwszej wykład wprowadzający przedstawił Gerhard Lauer z Uniwersytetu w Getyndze. Autor skoncentrował się na ukazaniu zmian metod prowadzenia badań naukowych w kontekście rozwoju humanistyki cyfrowej. Następnie Eero Hyvonen zaprezentował projekty prowadzone w Helsińskim Centrum Humanistyki Cyfrowej Heldig (abstrakt konferencyjny: http://seco.cs.aalto.fi/publications/2016/hyvonen-et-al-heldig-2016.pdf). Po przerwie kawowej Maciej Maryl opowiedział o historii utworzenia w Instytucie Badań Literackich PAN w październiku 2013 r. Centrum Humanistyki Cyfrowej. Główne projekty prowadzone w CHC to nowoczesna wersja „Polskiej Bibliografii Literackiej”, Słownik Polszczyzny XVI wieku, Bibliografia Bara, a także Biuletyn Polonistyczny, Panorama Literatury Polskiej. Podczas ostatniego przedpołudniowego wystąpienia 3 osobowy zespół z Uniwersytetu w Sofii (Bułgaria) przedstawił ponadinstytutową grupę badaczy zajmujących się humanistyką cyfrową i ich główne projekty: diachroniczną kartografię i digitalizację ksiąg z monasterów z góry Athos.

Sesję drugą rozpoczął wykład wprowadzający Susan Schreibman z Uniwersytetu w Maynooth na temat angażowania społeczeństwa w humanistykę cyfrową. Referentka omawiała perspektywy i możliwości współpracy między różnymi instytucjami państwowymi, głównie na przykładzie Irlandii. W kolejnym wystąpieniu Paddi Leinster przedstawiła projekt Repozytorium Cyfrowego Irlandii, które powstało w 2015 r. Trzecim referatem w tej części sesji było wystąpienie Mike’a Cosgrave’a z Uniwersytetu w Cork który zaprezentował wdrożony od niedawna na tym Uniwersytecie program studiów z humanistyki cyfrowej. Podkreślił wielką wagę edukacji studentów w zakresie humanistyki cyfrowej, ponieważ dzięki takim studiom możliwy jest nieprzerwany rozwój tej dyscypliny naukowej. Zwrócił także uwagę na potrzeby finansowania projektów cyfrowych. W ostatniej części tej sesji w trzech wystąpieniach przedstawiono rozwój hiszpańskiego środowiska naukowego zajmującego się humanistyką cyfrową i wdrożenie HC w Akademii Nauk w Getyndze.

Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

Korzystając z witryny wyrażasz zgodę na używanie tzw. ciasteczek (cookies), zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Polityka prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close