Dr hab. Mariola Jakubowicz, prof. IS PAN

Absolwentka filologii klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

e-mail: mjakub7@interia.pl

Zainteresowania naukowe

Językoznawstwo słowiańskie; zwłaszcza: etymologia, leksyka prasłowiańska, motywacja semantyczna, kontakty języków słowiańskich z językami niesłowiańskimi (rumuński, albański, węgierski), języki bałkańskiej ligi językowej.

Członkostwo w gremiach naukowych

Międzynarodowa Komisja Etymologiczna przy MKS.

Funkcje pełnione w IS PAN

Redaktor naczelny serii „Slavica”, redaktor naczelny czasopisma „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”.

Udział w projektach naukowych afiliowanych w IS PAN

  • NPRH: Słownik prasłowiański – kontynuacja – ukończony;
  • NPRH: Tom X; Słownik prasłowiański. Tom XI (wersja cyfrowa) – w trakcie.

Publikacje

Książka:
  • Jakubowicz, Mariola. (2010). Drogi słów na przestrzeni wieków. Zarys słownika motywacji semantycznych na materiale przymiotników słowiańskich odziedziczonych z prasłowiańszczyzny. Warszawa: SOW.
Recenzje książki:
  • Tolstaia, S. M.  (2009–2012). Ėtimologiia (pp. 335–346).
  • Karliková, H. (2011). Anzeiger für Slavische Philologie, 39, 239–244.
  • Walczak, B. (2012). Poznańskie Studia Slawistyczne, 2012(2), 385–389.
  • Králik, L’. (2013). Slavica Slovaca, 48(1), 87–89.
  • Niewiara, A. (2014). W poszukiwaniu słowiańskich paraleli semantycznych. Etnolingwistyka, 26, 189–192.
Przekład książki:
  • Jakubowicz, Mariola. (2017). The Development of Words Across Centuries. An Outline of a Dictionary of Semantic Motivations Based on the Material of Slavic Adjectives Inherited from the Proto-Slavic Period (Artur Zwolski, Tłum.).  Warszawa: Insytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.
Wybrane artykuły:
  • Jakubowicz, Mariola. (1991). O staropolskim wyrazie „ston”. Język Polski, 71, 106–110.
  • Jakubowicz, Mariola. (1998). Profilowanie w derywacji semantycznej. W Jerzy Bartmiński oraz Ryszard Tokarski (Red.),  Profilowanie w języku i w tekście (ss. 159–166). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • Jakubowicz, Mariola. (1999). Badania etymologiczne w rekonstrukcji językowego obrazu świata. W Anna Pajdzińska oraz Piotr Krzyżanowski (Red.),  Przeszłość w językowym obrazie świata (ss. 117–128). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • Jakubowicz, Mariola. (2000). Dwa oblicza miłości. Porównanie językowych obrazów miłości tkwiących w etymologii i frazeologii. W Iwona Nowakowska-Kempna, Anna Dąbrowska oraz  Janusz Anusiewicz (Red.), Język a Kultura, t. 14: Uczucia w języku i tekście (ss. 233–244). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  • Jakubowicz, Mariola. (2000). Wędrówki słów. O niektórych starych zapożyczeniach leksykalnych na terenie Europy środkowo-wschodniej. Studia Russica, 18, 87–93.
  • Jakubowicz, Mariola. (2000). Indogermanische Etymologien in einem Wörterbuch der semantischen Parallelen. Studia Etymologica Brunensia, 2000(1), 209–216.
  • Jakubowicz, Mariola. (2002). Dzieje Słowian w świetle rekonstruowanej leksyki prasłowiańskiej. W Jerzy Rusek, Wiesław Boryś oraz Leszek Bednarczuk (Red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki, pamięci Profesora Franciszka Sławskiego (ss. 125–131). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Jakubowicz, Mariola. (2003). Motywacja semantyczna wybranych nazw wartości – poszukiwania etymologiczne. W Jerzy Bartmiński (Red.), Język w kręgu wartości. Studia semantyczne (ss. 171–185). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
  • Jakubowicz, Mariola. (2006). O rozwoju semantycznym w kilku psł. rodzinach wyrazowych rozpoczynających się na literę ch-. Studia etymologica Brunensia, 2006(3), 119–126.
  • Jakubowicz, Mariola. (2006). Nazwy jednostek czasu w językach słowiańskich. Dziedzictwo i innowacja. W Anna Dąbrowska (Red.). Język a kultura, Czas – język – kultura (ss. 87–95). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. (Acta Universitatis Vratislaviensis, t. 19, nr 2883).
  • Jakubowicz, Mariola. (2008). O rekonstrukcji pewnego przymiotnika psł. *dužь czy *dǫžь? Studia etymologica Brunensia, 2008(6), 143–146.
  • Jakubowicz, Mariola. (2010). Enancjosemia – próba przedstawienia podstawowych problemów. Język Polski, 90(1), 23–31.
  • Jakubowicz, Mariola.  O semantike bolg. kipъr. Balkansko Ezikoznanie – Linguistique Balkanique, 49(3), 195–201.
  • Jakubowicz, Mariola. (2012). O etymologii pracy inaczej. Język Polski, 92(1), 37–42.
  • Jakubowicz, Mariola. (2012). Zasady rekonstrukcji semantyki w pracach etymologicznych. W Małgorzata Korytkowska, Hanna Popowska-Taborska, Zofia Rudnik-Karwatowa oraz Janusz Siatkowski (Red.), Językoznawstwo: prace na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów w Mińsku 2013 (ss. 69–74). Warszawa: Polska Akademia Nauk. Komitet Slowianoznawstwa. (Z polskich studiów slawistycznych, seria XII).
  • Jakubowicz, Mariola. (2012). Badania etnolingwistyczne a etymologia. Etnolingwistyka, 24, 173–181.
  • Jakubowicz, Mariola. (2012). Enancjosemiczny rozwój przymiotnika czeskiego spory. W Světla Čmejrková, Jana Hoffmannová, oraz Jana Klímová (Red.). Čeština v pohledu synchronním a diachronním. Stoleté kořeny Ústavu pro jazyk český (ss. 103–109). Praha: Univerzita Karlova v Praze.
  • Jakubowicz, Mariola. (2014). O wpływie frekwencji na rozwój semantyczny. W L. Bednarczuk, A. Bochnakowa, S. Widłak, I. Piechnik oraz P. Dębowiak (Red.), Linguistique romane et linguistique indo-européenne. Mélanges offerts à Witold Mańczak à l’occasion de son 90e annuaire (ss. 283–289). Kraków.
  • Jakubowicz, Mariola. (2015). O nadziei – beznadziejnie. Zeszyty Łużyckie, 2015, 57–69.
  • Jakubowicz, Mariola. (2015). Co możemy wyczytać ze struktury słowa?  Poszukiwania przy okazji badań diachronicznych. Język a Kultura, Struktura słowa a interpretacja świata, 25, 11–20.
  • Jakubowicz, Mariola. (2016). O stosunku ludzi do zwierząt w świetle „odzwierzęcych” derywatów. Akcent, 143(1), 271–274.
  • Jakubowicz, Mariola. (2017). Pochodzenie nazw barw w językach słowiańskich. W Dorota Filar oraz Piotr Krzyżanowski (Red.), Barwy słów. Studia lingwistyczno-kulturowe (ss. 223–239). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
  • Jakubowicz, Mariola. (2017). The development of functional expressions in the Czech and in the Polish language on the basis of examples of three lexical pairs. W Ilona Janyšková, Helena Karlíková (Red.), Etymological Research into Czech. Proceedings of the Etymological Symposium (ss. 383–395). Praha: Univerzita Karlova v Praze.
  • Jakubowicz, Mariola. (2018). Ze słowotwórstwa prasłowiańskiego – analiza przymiotników psł. z sufiksem –rъ. W Zbigniew Greń (Red.), Z polskich studiów slawistycznych. Językoznawstwo (ss. 93–102). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.