Gabriela Augustyniak-Żmuda
Seria: Język na Pograniczach 47
Wydawca/Wydawcy: Instytut Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna
Miejsce i rok wydania: Warszawa, 2023
Cena: 49.00 zł (cena netto: 46.67 zł)
Monografia jest efektem kilkuletnich badań socjolingwistycznych na pograniczu polsko-niemieckim. Głównym celem książki jest przedstawienie różnorodności językowej przesiedleńców, którzy po drugiej wojnie światowej przyjechali do regionu lubuskiego, posługując się różnymi językami prymarnymi i sekundarnymi. Materiałem empirycznym były rozmowy z mieszkańcami ponad dwudziestu miejscowości, w których autorka prowadziła badania terenowe. Po obszernym opisie metodologicznym czytelnik może zapoznać się ze stworzonym aparatem pojęciowym wykorzystanym przy opisach i analizach socjolingwistycznych zebranego materiału. Autorka przedstawia stan badań nad polszczyzną północno- i południowokresową oraz charakterystykę dokonań językoznawczych na terenach przyłączonych do Polski po 1945 roku. Przeprowadzone wywiady zostały poddane transkrypcji fonetycznej, na podstawie której autorka zbudowała biografie językowe rozmówców oraz analizowała wybrane cechy fonetyczne i fleksyjne, tworząc przy tym szereg statystyk za pomocą analizy ilościowej. Dokonała porównania lingwistycznego idiolektów wyodrębnionych grup oraz przypadków jednostkowych – osób przed przesiedleniem jednojęzycznych lub dwujęzycznych. Przeprowadzone badania potwierdzają występowanie różnorodności językowej wśród przesiedleńców z dawnych wschodnich województw II Rzeczypospolitej. Zróżnicowanie językowe wybranych grup jest zależne od biografii językowych, które wywierają znaczący wpływ na idiolekty użytkowników języków. Monografię dopełnia wybór tekstów gwarowych polskich i ukraińskich. Utrwalona w monografii polszczyzna należy do ginącego dziedzictwa narodowego. Wielką wartość posiada także treść przetranskrybowanych wywiadów. Można je wykorzystywać do prac porównawczych z dziedziny nowatorskich w polskiej nauce badań nad biografiami językowymi, jak również w pracach naukowych z zakresu innych dyscyplin humanistycznych. Jest to pierwsza praca naukowa kompleksowo ukazująca wpływ biografii językowej na idiolekt. Monografia „Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim” otrzymała nagrodę Lubuskiego Wawrzynu Naukowego 2023.
Publikacja dofinansowana z programu „Doskonała Nauka” Ministra Edukacji i Nauki
Odnośnik do wersji elektronicznej: https://hdl.handle.net/20.500.12528/1965
ISBN: 978-83-66369-52-8 (e-book), 978-83-66369-60-3 (druk)
ISSN: 1230-1302
Format: C5, pdf
Liczba stron: 378
Rodzaj okładki: miękka