W repozytorium Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk iReteslaw została opublikowana monografia prof. dr hab Irydy Grek-Pabisowej pt. Ukształtowani przez historię. Polacy na dawnych Kresach Północno-Wschodnich i Łotwie w ocenie własnej (poglądy, status społeczny, atrybuty polskości, rola wyznania, sąsiedzi, losy) jako 45. tom serii „Język na Pograniczach”: https://hdl.handle.net/20.500.12528/1945
Książka składa się z trzech głównych części. Pierwsza stanowi wprowadzenie w tematykę dotyczącą tzw. Kresów jako obszarów dawnej Rzeczypospolitej, na których osiedlali się Polacy z tzw. etnicznej Polski. Druga zawiera wypowiedzi Kresowian na temat roli historycznych zmian, które wywołały nieodwracalne przeobrażenia w ich życiu, znaczenia Kościoła katolickiego, różnic społecznych, procesów i przyczyn depolonizacji, także tolerancji i animozji na tle wyznaniowym i narodowościowym. Część trzecia obejmuje przegląd cech językowych polszczyzny północnokresowej. Na Aneksy składają się wykaz słownictwa i zwrotów zapożyczonych i trudniejszych do zrozumienia regionalizmów, spis nazw miejscowych z wariantami funkcjonującymi w mowie informatorów, słownik polszczyzny łotewskiej sporządzony na podstawie wywiadów z polską ludnością wiejską na Łotwie oraz spisy publikacji na temat polszczyzny północnokresowej.
Książka jest ostatnią pracą zmarłej w ubiegłym roku Nestorki IS PAN, która całe życie poświęciła badaniom polszczyzny północnokresowej. „Monografia przynosi unikalny i wielowymiarowy obraz czynników kształtujących funkcjonowanie polskiej społeczności […], a także obraz własny zachowany w pamięci zbiorowej” (M. Głuszkowski).
Zapraszamy do lektury.
(opr. D. Leśniewska)
Publikacja dofinansowana z programu „Doskonała Nauka” Ministra Edukacji i Nauki.
