Wydarzenia

Serdecznie zapraszamy na otwarte spotkanie Laboratorium Środkowoeuropejskiego działającego przy Instytucie Slawistyki PAN, którego gościem będzie dr hab. Piotr Gierowski z Instytutu Slawistyki UJ.

Punktem wyjścia do rozmowy będzie książka prof. Gierowskiego „Sztuka outsiderów. Znak – proces – zdarzenie” (Wydawnictwo Libron).

Spotkanie odbędzie się 9 lipca 2025 roku o godz. 10.30 na platformie Zoom. Link dostępny jest za pośrednictwem: sekretariat@ispan.edu.pl

Opis:

Sztuka outsiderów, sfera tradycyjnie określana jako art brut czy outsider art, obejmuje w najogólniejszym i najbardziej podstawowym znaczeniu wytwory twórców pozbawionych wykształcenia artystycznego oraz doświadczających różnego rodzaju wykluczenia (są to osoby funkcjonujące zwykle na marginesie społeczeństwa, ludzie z niepełnosprawnościami, chorujący psychicznie, w różny sposób straumatyzowani). Ich oryginalna twórczość sytuuje się poza sferą tradycyjnie rozumianej sztuki profesjonalnej, poza tradycją, z dala od modnych czy klasycznych konwencji artystycznych.

Podczas prezentacji omówione zostaną podstawowe założenia badawcze i metodologiczne książki „Sztuka outsiderów. Znak – proces – zdarzenie” oraz kluczowe obszary i problemy badawcze, które mogą stać się punktem wyjścia do dalszych studiów, w szczególności w zakresie literatury.

    

W dniach 26–28 czerwca 2025 roku odbyła się druga część Jubileuszowego X Bukowińskiego Festiwalu Nauki. W pięknej scenerii odbyły się wykłady popularno-naukowe z serii „Kultura-Natura” i „Bliscy Nieznajomi”.

Pierwszego dnia  podziwialiśmy okolice Jastrowia, zwłaszcza Okonek. Goście zwiedzali i słuchali Adama Stangreciaka, Krzysztofa Dymka i innych. Niezapomniane warsztaty poprowadziły Beata Dymek i Magdalena Marchwiak.

Ośrodek Kultury w Jastrowiu stał się niekwestionowanym centrum wydarzenia. W piątek i sobotę gościliśmy wykładowców i słuchaczy w jego pięknych wnętrzach oraz w serdecznej atmosferze. Poruszano tematy takie jak portrety rodzinne, cyfrowe echa polskości na Bukowinie, dziedzictwo materialne i niematerialne.

Wszystkim wydarzeniom towarzyszyła wystawa przygotowana przez Michała Sikorę i Macieja Tarkowskiego. Promocje książek oraz spotkania w ramach Bukowińskiego Klubu Filmowego dopełniały bogaty program.

Wyjątkowe warsztaty poprowadziła Małgorzata Jaszczołt, koncentrując się na sposobach zachowania pamięci –  a konkretnie: jak założyć muzeum lub izbę pamięci.

Realizowane projekty zaprezentowały: Stowarzyszenie „Głogowska Edukacja Kresowa”, Instytut Slawistyki PAN wraz z Centrum Kompetencji Cyfrowych UW oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Rozmowy z cyklu „Z Bukowiną w sercu” cieszą się coraz większym zainteresowaniem. W sobotę zgłębialiśmy wiedzę o Antonim Borowskim – burmistrzu Jastrowia – a opowiadali o nim jego wnukowie.

Piotr Kozłowski zabrał nas w podróż po historii herbu Jastrowia. Chwilowo zostaliśmy przeniesieni do roku 1938, do nieudanej wyprawy z Bukowiny do Polski. Tę część wydarzenia zakończyła radosna informacja o kolejnym projekcie, który będzie realizowany w Ośrodku Kultury w Pile – „Koraliki Tradycji. Łączy nas Bukowina” – oraz wzruszające wspomnienia dyrektor Karoliny Frączek o babci, która zaszczepiła bukowińską kulturę.

Z okazji Jubileuszu dyrektor Ośrodka Kultury w Jastrowiu przygotowała dla wszystkich uczestników jubileuszowy tort. Od samego początku Bukowiński Festiwal Nauki realizują prof. dr hab. Helena Krasowska i dr Magdalena Pokrzyńska. Wydarzenie to towarzyszyło 36. Międzynarodowemu Folklorystycznemu Festiwalowi „Bukowińskie Spotkania”.

Organizatorami tego przedsięwzięcia byli: Fundacja Slawistyczna, Centrum Kompetencji Cyfrowych Uniwersytetu Warszawskiego, Gmina i Miasto Jastrowie, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego, Nadleśnictwo Jastrowie, Nadleśnictwo Okonek, Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi, Ośrodek Kultury w Jastrowiu, Polskie Towarzystwo Leśne Oddział Nadnotecki, Regionalne Centrum Kultury – Fabryka Emocji w Pile, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile, Stowarzyszenie Res Carpathica, Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych HORYZONT, Stowarzyszenie „Głogowska Edukacja Kresowa”, Universitatea „Ștefan cel Mare” din Suceava, Wydział Filologiczny Uniwersytetu im. J. Fedkowycza w Czerniowcach.

Pierwsza edycja X Bukowińskiego Festiwalu Nauki odbyła się 14 czerwca 2025 roku w Drągowinie, pod nazwą „ZE ŚWIATA CZTERECH STRON…”

Projekt dofinansowany jest ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Helena Krasowska

 

    

W dniach 26–28 czerwca 2025 r. w Jastrowiu odbędzie się druga część X Bukowińskiego Festiwalu Nauki.

Poniżej prezentujemy bogaty program zaplanowany na tę część jubileuszowego festiwalu.

Organizatorami i pomysłodawcami wydarzenia są prof. dr hab. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN oraz dr Magdalena Pokrzyńska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.

Bukowiński Festiwal Nauki w 2025 roku obchodzi swój mały jubileusz. Już od 10 lat prof. dr hab. Helena Krasowska i dr Magdalena Pokrzyńska prowadzą to wyjątkowe przedsięwzięcie. Pierwsza część tegorocznej edycji odbyła się 14 czerwca 2025 roku w Drągowinie, pod nazwą „Ze świata czterech stron…”

Uroczystego otwarcia pierwszej części X Bukowińskiego Festiwalu Nauki dokonali: Paweł Mierzwiak, Helena Krasowska, Anna Markulak oraz Magdalena Pokrzyńska. Na program tego wydarzenia składały się: wykłady popularno-naukowe z serii „Bliscy Nieznajomi”, wystawa multimedialna „«Ze świata czterech stron…» 80 lat na tej ziemi”, rozmowy z cyklu „Z Bukowiną w sercu” oraz prezentacja Zespołu Śpiewaczego „Rosa”.

Świetlica w Drągowinie była po brzegi wypełniona słuchaczami. Następnie odbyły się długie dyskusje, padały liczne pytania, uczestnicy dzielili się wiedzą i historiami rodzinnymi. Choć program przewidziano na dwie godziny, okazało się, że rozmowy nie miały końca. Zainteresowanie losami mieszkańców Drągowiny i okolic było ogromne. Ten region to prawdziwy tygiel kulturowy – dla badaczy terenowych stanowi skarbnicę wiedzy i źródło cennej dokumentacji.

Organizatorami edycji w Drągowinie byli: Fundacja Slawistyczna, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Regionalne Centrum Kultury – Fabryka Emocji w Pile, Stowarzyszenie „Głogowska Edukacja Kresowa”, Stowarzyszenie Przyjaciół Drągowiny „Rosa”, Stowarzyszenie Res Carpathica, Urząd Miejski Nowogród Bobrzański.

Kolejna edycja Jubileuszowego Bukowińskiego Festiwalu Nauki odbędzie się w dniach 25–28 czerwca 2025 r. w Jastrowiu. Serdecznie zapraszamy!

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.

 

 

Dnia 14 czerwca 2025 r. (sobota) o godz. 16.00 w Świetlicy Wiejskiej w Drągowinie (ul. Kościelna 4) rozpocznie się pierwsza część X Bukowińskiego Festiwalu Nauki.

W programie na ten dzień zaplanowano wykłady popularno-naukowe z serii „Bliscy Nieznajomi”, wystawę multimedialną „«Ze świata czterech stron…» 80 lat na tej ziemi”, rozmowy z cyklu „Z Bukowiną w sercu”, a także występ zespołu „Rosa”.

Organizatorami i pomysłodawcami wydarzenia są prof. dr hab. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN oraz dr Magdalena Pokrzyńska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu „Ukraińskie wtorki”, które odbędzie się 17 czerwca br. w godz. 17.00–18.30 na platformie Zoom.

Link do wydarzenia dostępny jest za pośrednictwem sekretariatu IS PAN: sekretariat@ispan.edu.pl.

Wykład w języku ukraińskim pt. „Współczesna ideologia «ruskiego miru» jako narzędzie legitymizacji roszczeń Rosji wobec Europy Wschodniej (aspekty historyczne i religijne)” wygłosi dr Serhij Shumyło.

Abstrakt w języku polskim:

Od 2014 roku, a szczególnie po pełnoskalowej inwazji zbrojnej Rosji na Ukrainę w 2022 roku, ideologia „ruskiego miru” stała się jednym z kluczowych narzędzi legitymizacji agresywnej polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej oraz jej roszczeń wobec terytoriów sąsiednich, niepodległych państw Europy Wschodniej. Pod wieloma względami ideologia ta ma wyraźnie ksenofobiczny charakter i zawiera liczne zapożyczenia z idei nazizmu, faszyzmu oraz islamskiego fundamentalizmu.

Współcześnie istotną rolę w kształtowaniu i rozpowszechnianiu tej ideologii odgrywa Rosyjski Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego (RKP PM) oraz jego struktury zagraniczne, które pod pozorem działalności religijnej tworzą rozbudowaną sieć wpływów i propagandy w innych krajach.

Jednocześnie ideologia „ruskiego miru”, która w ostatnim czasie staje się dominującą w Rosji, nie ogranicza się jedynie do roszczeń wobec terytorium Ukrainy. W dokumentach programowych opracowanych pod egidą Patriarchatu Moskiewskiego i przedstawionych już w 2005 roku władzom Federacji Rosyjskiej jako nowa ideologia obywatelska, wprost ogłaszano potrzebę przejścia Rosji do polityki „ofensywy i ekspansjonizmu”, odbudowy imperium rosyjskiego i odzyskania terytoriów (w tym z użyciem siły zbrojnej), które wchodziły w skład Imperium Rosyjskiego przed 1917 rokiem. Pod wpływem tych idei prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin wielokrotnie twierdził, że „granice Rosji nie mają ograniczeń”, że „ruski mir nie kończy się na granicach współczesnej Federacji Rosyjskiej” i że „ruski mir obejmuje wszędzie tam, gdzie jest język rosyjski i rosyjskie prawosławie”.

W ten sposób ideologia „ruskiego miru” jawnie propaguje uzasadnienie wojny Rosji przeciwko Ukrainie i innym niepodległym państwom jako istotnego etapu na drodze do odbudowy Imperium Rosyjskiego w granicach sprzed 1917 roku. Ideologia ta stanowi poważne zagrożenie. Wszystko to uwydatnia potrzebę głębszego zbadania zarówno genezy powstania i rozpowszechniania ideologii „ruskiego miru”, jak i jej założeń, treści i przekazu, co pozwala lepiej zrozumieć ideowe i quasi-religijne motywacje wielu uczestników rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie oraz roszczeń wobec innych krajów Europy Wschodniej.

Abstrakt w języku ukraińskim:

З 2014 року, а особливо після повномасштабного військового вторгнення Росії в Україну у 2022 році, ідеологія „русского міра” стала одним із ключових інструментів легітимації агресивної зовнішньої політики Російської Федерації та її претензій на терени сусідніх незалежних держав у Східній Європі. За низкою ознак ця ідеологія має яскраво виражений ксенофобський характер та містить чимало запозичень з ідей нацизму, фашизму та ісламістського фундаменталізму.

Важливу роль у формуванні та поширенні цієї ідеології в наш час відіграє Російська Православна Церква Московського Патріархату (РПЦ МП) та її структурні підрозділи за кордоном, які під виглядом релігії мають широку мережу розповсюдження та впливів у інших країнах.

Разом з тим, ідеологія «русского міра», яка останнім часом стає пануючою в Росії, не обмежується претензіями лише на терени України. В засадничих документах, розроблених під егідою Московського Патріархату і запропонованих ним ще в 2005 році керівництву Російської Федерації в якості нової громадянської ідеології, відкритим текстом проголошувалась потреба переходу Росії до політики «наступальності та експансіонізму», відновлення Росії як імперії та повернення собі територій (в тому числі із застосуванням військової сили), які входили до складу Російської імперії до 1917 року. Під впливом цих ідей президент РФ В. Путін неодноразово заявляв, що у «кордонів Росії немає обмежень», що «російський світ не обмежується кордонами сучасної Російської Федерації» і що «російський світ поширюється всюди, де є російська мова та російське православ’я».

Таким чином, в ідеології «русского міра» відкрито пропагується обгрунтування війни Росії проти України та інших незалежних держав як важливий етап на шляху відновлення Російської імперії в кордонах до 1917 року. Така ідеологія несе в собі суттєву небезпеку. Все це актуалізує потребу більш глибшого вивчення як витоків формування та поширення ідеології «русского міра», так і її концептуальних засад, змісту та ідей, що дозволяє краще зрозуміти ідейні та квазірелігійні мотиви багатьох учасників російської агресії проти України та претензій на інші країни Східної Європи.