W Użgorodzie 2 maja 2019 r. w Katedrze Języka Ukraińskiego w Uniwersytetu Użgorodzkiego (Кафедра української мови, Ужгородський національний університет) dr hab. Dorota Rembiszewska, prof. IS PAN opowiadała licznemu gronu studentów i pracowników o metodach opracowywania słowiańskich atlasów gwarowych, ze szczególnym uwzględnieniem prac powstałych w Instytucie Slawistyki PAN (Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich, Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny). Tematyka geografii lingwistycznej w tym gronie wzbudziła spore zainteresowanie, ponieważ właśnie w Użgorodzie opracowano bardzo istotny, nie tylko dla obszaru słowiańskiego, ale także dla całego terytorium pogranicza słowacko-ukraińsko-węgierskiego Atlas Zakarpacia Josipa Dzindzielivskiego (Йосип Олексійович Дзендзелівський, Лінгвістичний атлас українських говорів Закарпатської області УРСР (України): Лексика, ч. І–ІІІ, Ужгород 1958–1993).
Wizyta w katedrze ukrainistyki Uniwersytetu Użgorodzkiego była nie tylko okazją do zapoznania się z najnowszymi badaniami dotyczącymi dialektów Zakarpacia, ale także przedyskutowania sytuacji humanistyki na uczelniach na Ukrainie i w Polsce. Dziekan Wydziału Filologicznego Галина Шумицька mówiła m.in. o dużym zapotrzebowaniu na lektora języka polskiego.
W Beregowie, 3 maja 2019 r., D. Rembiszewska studentom ukrainistyki przedstawiła informację o badaniach nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Instytucie Slawistyki PAN. W dyskusji po wykładzie wskazano na złożoność problematyki pogranicza językowego kulturowego i narodowego w różnych częściach Europy. Na Zakarpaciu te zagadnienia są szczególnie istotne, co znajduje odzwierciedlenie w tematyce badawczej pracowników Instytutu Zakarpackiego, m.in. dotyczącej polityki językowej. Na przykład w ubiegłym roku ukazała się broszura z fragmentami przepisów regulujących nauczanie języka narodowego – Право на навчання рідною мовою. Центральноєвропейська традиція і приклад Закарпаття. Również duży nacisk kładzie się tu na badania związane z narodowością węgierską, licznie zamieszkałą na tym obszarze (w tym regionie Węgrzy stanowią około 12%, w Beregowie prawie 50%).
Węgierski Instytut Zakarpacki (Закарпатский венгерский институт им. Ференца Ракоци ІІ), finansowany spoza państwowych środków, powstał w 1996 r. Prowadzi kształcenie na różnych poziomach i kierunkach, m.in. przygotowuje do nauczania w szkołach średnich języka węgierskiego, ukraińskiego i angielskiego. Studenci mają znakomite warunki do nauki, zarówno jeśli chodzi o przygotowanie kadry, pomieszczenia dydaktyczne, jak i opiekę socjalną.
Pobyt w Beregowie, interesujący pod wieloma względami, był pożyteczny również jeśli chodzi o współpracę naukową. Uczyniono wstępne ustalenia dotyczące zorganizowania interdyscyplinarnej konferencji na temat zagadnień pogranicza w różnych ujęciach i kontekstach.
Informację o wykładzie D. Rembiszewskiej zamieszczono na węgierskojęzycznej stronie Centrum Naukowo-Badawczego im. Antala Hodinki: http://hodinkaintezet.uz.ua/dorota-krystyna-rembiszewska-professzor-asszony-latogatasa/?fbclid=IwAR2OhRknMk8p43uPmAbMPZSPnphXE235LeT5xg01NbzPPBsT34sn4vRW_u8
Dorota K. Rembiszewska
Fot. Виктория Кенидра, Erzsébet Bárányné Komári
