W maju w Warszawie odbyły się dwa spotkania poświęcone literaturze macedońskiej. Oba spotkania poprowadziła dr hab. Lilla Moroz-Grzelak, prof. IS PAN. Pierwsze z nich odbyło się w Domu Literatury (przy współudziale Danuty Ćirlić-Straszyńskiej i Piotra Dobrołeckiego), drugie zaś na Kanapie Literackiej w trakcie 10. Warszawskich Targów Książki.
Okazją do rozmów o literaturze „małego narodu” była wizyta w Polsce macedońskiej poetki i pisarki Lidiji Dimkovskiej, której kolejna powieść ukazała się w przekładzie na język polski. Utwory tej autorki przetłumaczono dotąd na ponad 20 języków. W Polsce wcześniej opublikowano jej debiut powieściowy Ukryta kamera (PIW, 2010) oraz tom poezji pH neutralna wobec życia i śmierci (słowo/obraz terytoria, 2015), który nominowany był do nagrody „Europejski Poeta Wolności”. Jej trzecia powieść Non – Oui ukazała się właśnie w wydawnictwie Biblioteka Słów. Wszystkie utwory Dimkovskiej wydane po polsku spaja postać ich tłumaczki Danuty Ćirlić-Straszyńskiej, osoby o niezwykłym talencie do odkrywania dobrej literatury. To właśnie dzięki niej polski czytelnik miał okazję zapoznać się z największymi osiągnięciami literatury macedońskiej, które w jej przekładach zapoczątkowały utwory Živka Čingo.
Rozmowy o ostatniej przetłumaczonej powieści Non – Oui stały się inspiracją do dyskusji o literaturze macedońskiej, jej przekładach i wartości. Sama powieść wymyka się terytorialnym kategoryzacjom. Jej akcja rozgrywa się w latach 1938–2016 w chorwackim Splicie i w sycylijskim miasteczku Castellammare Del Golfo. Losy bohaterek z różnych pokoleń, ukazane na tle wydarzeń historycznych, służą nie tylko oddaniu klimatu czasów i zachodzących przemian. Stają się też pretekstem do mówienia o nieprzemijających wartościach i dylematach, przed jakimi staje człowiek, na które można wybrać tylko jedną z dwóch odpowiedzi NIE lub TAK.
Przyg. LMG, foto. D. Maj