Zapraszamy na 50. Seminarium Migracyjne Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW organizowane we współpracy z Instytutem Slawistyki PAN, które odbędzie się 18 lutego 2025 r. (wtorek) o godz. 17.00 w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW (ul. Żurawia 4, sala 108).
Wykład zatytułowany „Ukraińcy w Polsce: jedność, różnice, dyskursy diasporyczne” wygłosi dr Grzegorz Demel z Instytutu Studiów Politycznych PAN.
Opis:
Badacze relacji ukraińsko-ukraińskich w Polsce mierzą się z koniecznością unikania „grupizmu”, bowiem wyodrębnianie trzech diasporycznych „segmentów” (mniejszość narodowa, migranci sprzed i po 24.02.2022) prowadzi do uproszczonych kategoryzacji, w ramach których umykają z pola widzenia dalsze wewnętrzne zróżnicowania (genderowe, klasowe, regionalne, językowe, wynikające z różnic pamięci, obywatelstwa i statusu pobytowego, stopnia zakotwiczenia itd.), dobrze widoczne w perspektywie intersekcjonalnej. Antropologiczna soczewka staje się w tym przypadku najlepszym sposobem uchwycenia tego zróżnicowania.
W wykładzie badacz przedstawi fragment antropologicznych badań terenowych realizowanych w ramach zespołowego projektu „Procesy diasporotwórcze na przykładzie społeczności ukraińskich w Polsce: studium antropologiczne”, kierowanego przez prof. Patrycję Trzeszczyńską z IEiAK UJ. Badania rozpoczęto w 2021 r., chcąc uchwycić relacje pomiędzy dwiema, roboczo wyodrębnionymi, grupami: przedstawicielami ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce i migrantami z Ukrainy. Po lutym 2022 w polu zainteresowań badaczy znaleźli się również migranci wojenni.
Przeprowadzone badania pozwoliły zaproponować koncepcję „procesów diasporotwórczych”, rozumianych jako działanie diasporycznych projektów, idiomów, postaw i dyskursów, stereotypów i klisz, dostrzeganych w wyobrażeniach społecznych i praktykach kulturowych, a także jako sam sposób ich konstruowania i negocjowania. Kiedy te wyobrażenia społeczne i praktyki kulturowe są traktowane przez zbiorowość jako wspólne, mają ładunek mobilizacji tej zbiorowości. Wzmacniają nie tylko poczucie jedności, ale i wytwarzają różnicę i aktywują obrazy diasporycznego Innego – tego, który jest nominalnie podobny, ale jednak odmienny, niewłaściwy, mniej wartościowy czy mniej moralny. Procesy diasporotwórcze nie są teleologicznym konceptem: nie zakładają z góry istnienia diaspory ani też uformowania się jej w przyszłości jako substancjalnego bytu.