Dnia 15 maja br. (czwartek) o godz. 16.00 w Forum Sali Mikołajskiej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbędzie się wydarzenie zatytułowane „Język ukraiński w Polsce: integracja, tożsamość i ciągłość kulturowa”.

Punktem wyjścia do rozmowy będzie wydana w 2024 roku w IS PAN książka dr. Pawła Levchuka „Wielojęzyczność migrantów wojennych z Ukrainy w Polsce”: https://ispan.waw.pl/ireteslaw/handle/20.500.12528/1995

W dyskusji z autorem udział wezmą: Oleksandr Pustovyi – Dyrektor Warszawskiej Szkoły Sobotniej, Vasyl Melnychuk – III Sekretarz Ambasady Ukrainy w Polsce, oraz Tetiana Petrenko – kierowniczka działu ds. kontaktów ze społeczeństwem Ukraińskiego Instytutu Książki. Spotkanie poprowadzi Jana Stępniewicz – dziennikarka programu Polskiego Radia dla Ukrainy.

Wydarzenie jest organizowane w ramach Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie, o których informowaliśmy tutaj.

Serdecznie zapraszamy!

 

W dniach 15–18 maja 2025 r. w Pałacu Kultury i Nauki, na placu Defilad oraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej odbędą się Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie. Gościem honorowym tegorocznej edycji jest Republika Korei. Bogaty i różnorodny program wydarzeń pod hasłem „Światy Łączone Słowami” jest zaproszeniem do bliższego kontaktu z literaturą, kulturą i sztuką współczesnej Korei.

W wydarzeniu weźmie udział ponad 600 wystawców, w tym wydawnictwo Instytutu Slawistyki PAN, które będzie można odwiedzić na wspólnym stoisku zaprzyjaźnionych wydawców: Amaltea | IS PAN | Oficyna Naukowa| Claroscuro | Kwiaty Orientu pod numerem L9 (w namiocie).

To właśnie w tym miejscu 16 maja (piątek) w godz. 14.30–15.30 dr Ewa Wróblewska-Trochimiuk będzie podpisywała swoją najnowszą książkę „Naszego nie damy. Spory i obrazy polityczne w Serbii i Chorwacji po roku 2000” (IS PAN; https://hdl.handle.net/20.500.12528/1994). Spotkanie z autorką będzie również okazją do wymiany myśli na temat praktyk protestacyjnych, kultury wizualnej oraz badań nad obszarem postjugosłowiańskim.

Serdecznie zapraszamy!

Organizatorem Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie jest Fundacja Historia i Kultura. Wstęp na Targi i udział w wydarzeniach jest bezpłatny.

Dni i godziny otwarcia Targów:

15.05.2025 r. | 10:00 – 18:00
16.05.2025 r. | 10:00 – 19:00
17.05.2025 r. | 10:00 – 19:00
18.05.2025 r. | 10:00 – 17:00

Pełna lista wystawców oraz program spotkań dostępny jest na stronie: https://targiksiazkiwarszawa.pl/

Zapraszamy na seminarium naukowe organizowane przez Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW oraz Instytut Slawistyki PAN. Wydarzenie odbędzie się 21 maja 2025 r. (środa) o godz. 10.30 w siedzibie Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW (Warszawa, ul. Żurawia 4, sala 108).

Podczas spotkania antropolożka Jane K. Cowan (University of Sussex) wygłosi wykład pt. „Tracking Claims for Macedonia between Field and Archive, Present and Past: Methodological Reflections from an Anthropologist in the Archives”.

Seminarium odbędzie się w języku angielskim.

Transmisja online będzie dostępna na kanale Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCtU-Bl_H13aial5u-nF4eCw?app=desktop

Opis:

Starting in 1983, I carried out anthropological research on the performance of gender in social dancing in the small market town of Sohos in the contested region of Macedonia that became part of Greece’s “New Lands” in 1912. The majority of Sohoians were Greek-identified but bilingual (currently Greek-speaking but in the past, primarily speakers of a Bulgarian dialect). Over the twentieth century, the complicated position of such “ambiguous” persons within dominant national narratives of Greece’s ethnic “homogeneity” had given rise to trauma, silenced histories, accommodations and new identifications. In the late 1980s and early 1990s, the region saw the re-emergence of claims for Macedonian minority rights and recognition. Yet most Sohoians distanced themselves from such claims, insisting “we are not a minority!” Discussing with a Greek historian the historical formation of Sohoian identities in this post-Ottoman, now Greek border region, he suggested that I visit the League of Nations Archives in Geneva: there, I might discover whether any Sohoian families had participated in the “voluntary and reciprocal” emigration agreed between Greece and Bulgaria at Neuilly in 1919. After two weeks in the archives in September 1996, I developed a research project that grappled with Western Europeans’ involvement in the formulation of new ‘regimes of difference’ within Balkan and East European states and in the international supervision of the minorities treaties those “Minority States” had been compelled to sign, as well as the responses of minorities and their champions through petitions.

In this presentation, I will speak as “an anthropologist in the archives”: tracing my research trajectory to the archives and describing what I “saw” there with my anthropologically-trained eyes. As in ethnographic fieldwork, my archival research started with some well-developed theoretical questions, then proceeded with a willingness to be diverted if the empirical data “surprised” me. The latest phase of my research was prompted by such a surprise, when I found a file of petitions revealing collaborations between Bulgarian and international women’s organisations regarding demands for protections for Macedonian minorities. That led me to the Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF) archives; I am currently exploring interwar collaborations—variably friendly, fraught and conflictual– between mostly North European and North American WILPF activists and the female leadership of women’s organizations in Bulgaria, Yugoslavia and Greece, particularly around questions of minorities and Macedonia. My talk will explore the role of serendipity, surprises and the importance of following the question(s), and the evidence, wherever they lead, moving (when necessary) between the field and the archive.

Bio:

Jane K. Cowan is professor emeritus of anthropology at the University of Sussex. A specialist of Greece, Cowan’s early work investigated gender, dance, sociability and embodiment, based on fieldwork in northern Greece. Since the late 1990s, with a focus on the region and “question” of Macedonia, she has explored the nexus of rights claiming and international supervision. Her work spans investigations of minority petitioning to the League of Nations’ Minorities Section and, with Julie Billaud, contemporary human rights auditing at the Universal Periodic Review. Most recently, she is researching the Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF): specifically, transnational collaborations between WILPF and leaders of women’s organizations in the Balkans concerning minorities and the Macedonian Question. She recently completed her term as President of the Society for the Anthropology of Europe (2022 –2024).

Serdecznie zapraszamy na zebranie naukowe Zakładu Językoznawstwa IS PAN, które odbędzie się w środę, 14 maja 2025 r., w godz. 12:00−13:30. Na zebraniu wystąpi dr Yury Fedorushkov, który przedstawi referat pt. „Analiza wybranych grup feminatywów i maskulatywów w Repozytorium agnonimów słownikowych w rosyjskiej prasie lokalnej (1996−2006) w aspekcie geochronologizacyjnym, morfologicznym oraz legislacyjnym”.

Spotkanie odbędzie się on-line na platformie zoom. Dla osób spoza IS PAN chcących uczestniczyć w zebraniu link do wydarzenia dostępny jest za pośrednictwem sekretariatu: sekretariat@ispan.edu.pl.

Streszczenie

Przedmiotem referatu jest przedstawienie cyklu prakseologicznego dotyczącego tworzenia zestawu tagów i systemu wyszukiwarki dla haseł znalezionych w Kontekstowym repozytorium agnonimów słownikowych w rosyjskiej prasie lokalnej (1996−2006). 10 000 haseł w formacie HTML (Fedorushkov 2024). Hasła to innowacje leksykalne, unikalne, rzadkie, wcześniej nienotowane słowa w słownikach języka rosyjskiego (np. Ozhegov & Shvedova 1992, a także Ushakov, MAS, BAS i inne) –tzw. agnonimy słownikowe (AS) wyodrębnione z korpusu rosyjskich tekstów prasy regionalnej z przełomu tysiącleci (1996−2006) – por. Corpus of Russian Local Press of the Millennium Period (1996−2006), CLARIN-PL digital repository 11321/911 (Fedorushkov 2023), ze szczególnym uwzględnieniem leksyki neonimicznej (neologizmy i okazjonalizmy). Przede wszystkim zostanie zademonstrowane samo Repozytorium, historia jego komponowania oraz etapy optymalizacji po konwersji w format HTML. W drugiej kolejności zostaną opisane niektóre możliwości badawcze AS oraz innych danych Repozytorium przydzielonych do haseł: datacja oraz geolokalizacja. Następnie wyeksponowany zostanie cykl badawczy, który dotyczy rozbudowania oraz poszerzenia samego Repozytorium. Wybrany cykl prakseologiczny dotyczy konstruowania tagsetu i jego architektury taksonomicznej w oparciu o klasyfikacje kategoryzacyjne w grupach AS objętych następującymi parametrami: A. płeć (feminatives i masculinatives), B. przynależność do wymiaru przekroczenia prawa, C. data pojawienia się w korpusie oraz D. lokalizacja. Przy tagowaniu w ramach parametru B skupiono się na rozszerzaniu zestawów subtagów. W referacie podane będą informacje na temat etapów ekstrakcji danych, grupowania subtagów w ramach przestępczości oraz etyki.

Praktycznym celem zademonstrowanego badania jest uzyskanie zestawu tagów dla subtelnych parametrów – aspektów kategorialnych, które umożliwiają wyszukiwanie informacji związanych na przykład z domeną leksykalną przestępstw kryminalnych: kradzież, przestępstwo, morderstwo, podpalenie, szantaż, oszustwo, ukrywanie śladów przestępstwa, środowisko przestępcze, fałszowanie dokumentów, handel narkotykami, terroryzm, osoba poszukiwana w śledztwie, przekupstwo, porwanie ludzi, współudział w przestępstwie.

Kategorie fasetowe (subtelne kategorie technicznie odpowiadające archisemom/klasemom lub semom w sememie słowa) to rozszerzone odmiany przestępstw: dystrybucja narkotyków, przestrzeń medialna, akt terrorystyczny typu kamikadze, narodowość, uzasadnione działanie, kradzież w prywatnym domu, przynależność polityczna, związek mąż-żona, obowiązek zameldowania pod adresem zamieszkania/państwa, wróżenie/uzdrawianie, religia lub jej odmiana, status prawny przestępcy, nienawiść do kobiet/mężczyzn. Ponadto grupy AS są szczegółowo analizowane pod kątem morfologii, afiksacji, przynależności do grup a tergo i a fronte (Jefremova 2000, Bartkov & Minina 2019). Klastry tagów dla grup AS są uzupełniane demo-tagami opartymi o dane słownikowe, np. feminatywy ze słownika Толковый словарь названий женщин. Более 7000 единиц (Kolesnikov 2002). Agnonimy uzyskane z wybranego okresu to w dużej mierze kompozyty (Misturska-Bojanowska 2013, Gabdreeva, Gurčiani 2012, Waszakowa 2015) typu медиаманипулянтка, женщина-наркоманка, проститутка-клофилинщица, террористка-чеченка, ale także jednordzeniowe typu виповка, виртуальщица, псевдогадалка. Dodatkowe formanty w badanych wyrazach pojmowane są w kategoriach gradacji „afiks, afiksoid, półafiks, radiksoid, radiks” (por. klasyfikacja Bartkov & Minina 2019). W referacie wyeksponowana zostanie koncepcja użycia Repozytorium jako zbioru wyjściowego dla precyzyjnej obserwacji rozwoju poszczególnych tendencji słowotwórczych w ewolucji morfologicznej i rozwoju języka. Repozytorium i jego wewnętrzny zestaw tagów jest skierowany do szerokiego grona leksykografów. Dane tagsetów mogą przyczynić się do wykrywania ekstremizmu (np. Demenko et al. 2009) w kolekcjach tekstów.

Bibliografia

Bartkov, B.I., Minina, L.I. [Бартков, В.И., Минина, Л.И.]. 2019. Дериватарий (количественный „словарь” аффиксов) современного русского языка: в 2 т. Т. 1: Триста препозитивных деривационных морфем. Kazan: Buk.

BAS (большой академический словарь) – Чернышёв, В.И. et al. 1950–1965. Словарь современного русского литературного языка. Т. 1 (А – Б) – VOL. 15 (Х – Я). Москва / Ленинград: Издательство Академии Наук СССР.

Demenko, G., Tadeusiewicz, R., Grocholewski, S. 2009. Automatyczna analiza mowy jako narzędzie zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. W: L. Paprzycki, Z. Rau (red.), Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. Nowoczesne technologie i praca operacyjna. Warszawa: Wolters Kluwer, 246–259.

Fedorushkov, Y. 2023. Corpus of Russian Local Press of the Millennium Period (1996–2006), CLARIN-PL digital repository – WEB (22.04.2023): web resource – CLARIN-PL digital repository, http://hdl.handle.net/11321/911

Fedorushkov, Y. 2024. Contextual repository of dictionary agnonyms in the Russian local press (1996–2006). 10,000 of entries in the HTML format. Poznań: Wydawnictwo Rys.

Gabdreeva, N.V., Gurčiani, M.T. [Габдреева, Н.В., Гурчиани, М.Т.]. 2012. Словарь композитов русского языка новейшего периода. Moskva: FLINTA / Nauka.

Jefremova 2000 – Ефремова, Т.Ф. 2000. Новый толково-словообразовательный словарь русского языка. Москва: Дрофа, Русский язык.

Kolesnikov – Колесников, Н.П. 2002. Толковый словарь названий женщин. Более 7000 единиц. Москва: Астрель / АСТ.

MAS (малый академический словарь) – Евгеньева, А.П. ed. 1981–1984. Словарь русского языка. В четырёх томах. Т. I–IV. Ed. II. Москва: Русский язык.

Misturska-Bojanowska, J. [Мистурска-Бояновска, Й.]. 2013. Динамические процессы в словообразовании имен существительных в русском языке 2-ой пол. XX века. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Ushakov – Ушаков, Д.Н. ed. 1996. Толковый словарь русского языка. Москва: ТЕРРА.

Waszakowa, K. 2015. Kognitywistyczne ujęcia derywatów słowotwórczych a koncepcja Miloša Dokulila. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Vol. LXXI, 111–126.

Dr Yury Fedorushkov – kierownik Pracowni Leksykografii i Translatologii Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor oraz współautor słowników, monografii i artykułów poświęconych takim zagadnieniom, jak: neologizacja leksyki języków wschodniosłowiańskich (język prasy, Internetu, mediów społecznościowych); języki specjalizacyjne, socjolekty polskie oraz wschodniosłowiańskie; wizualizacja grafowa struktur lingwistycznych (2D oraz 3D) – grup leksykalnych (o wspólnych cechach semantycznych), poszczególnych obiektów i relacji systemowych; kompleksowe badania nad konceptami językowymi; leksykografia tradycyjna i komputerowa – w tym ze wsparciem ze strony AI; ekscerpcja oraz analiza kwantytatywna leksemów i frazemów (idiomów i kolokacji); budowa korpusów językowych, metody indeksacji danych tekstowych; przekład oraz współczesne metodyki przekładu, w tym – tagowanie dwutekstów; badania dotyczące analizy kwalitatywnej wyników werbalnych eksperymentów asocjacyjnych w obszarze języków wschodniosłowiańskich; frazeografia i frazematyka w aspekcie porównawczym; leksykografia stosowana: tworzenie słowników, korpusów oraz lingwistycznych baz danych; kategoryzacja leksykalno-tematyczna leksyki oraz parametry badawcze z dziedziny gramatyki oraz semantyki; budowa indeksów leksykalnych; tworzenie tagsetów i innych baz danych umożliwiających inteligentne przeszukiwanie i grupowanie indeksów leksykalnych. W IFW dr Fedorushkov prowadzi Sekcję Językoznawczą Koła Naukowego WKN wspierając studentów w ich poczynaniach naukowych. Prowadzi również seminarium magisterskie z zakresu językoznawstwa stosowanego. Inne zainteresowania: literatura sci-fi, kalistenika, szarlotka w Dolinie Roztoki, dobra biesiada przy ognisku, rodzinne wycieczki rowerowe.

Serdecznie zapraszamy na otwarte zebranie naukowe, które odbędzie się w czwartek 8 maja o godz. 12.00 w sali seminaryjnej (II piętro) Pałacu Działyńskich w Poznaniu.

Na spotkaniu prof. Zofia Sawaniewska-Moch przedstawi referat pt. „Intymistyka kobieca jako źródło do badań językowo-kulturowych na przykładzie dzienników Emilii z Beniowskich Wróblewskiej z lat 1850–1886”.