W naszym repozytorium dziedzinowym iReteslaw pod numerem handle https://hdl.handle.net/20.500.12528/2008 i w niewielkim nakładzie drukiem jest dostępna książka dr hab. Joanny Nowak, prof. IS PAN, zatytułowana Między „panem świata” a „człowiekiem zwierzęciem”. Kategoria rasy w refleksji polskiej (1740–1863), stanowiąca 19. tom serii „Kultura na Pograniczach”.
Autorka rekonstruuje proces wynajdywania rasy w polskiej refleksji teoretycznej i pozanaukowej od połowy XVIII wieku do 1863 roku, czyli w okresie kształtowania się nauk o człowieku, aby między innymi uzupełnić lukę w literaturze przedmiotu dotyczącą najwcześniejszego etapu rozważań o różnicach rasowych w narracjach polskich. Zajmuje się poglądami zarówno przedstawicieli historii naturalnej, jak również reprezentantów szeroko rozumianej humanistyki (historyków, językoznawców, literaturoznawców itp.) z różnych centrów życia naukowego i intelektualnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów, którzy konstruowali nowe wyobrażenia podziału świata ludzkiego na podstawie fizycznych i kulturowych odrębności między społecznościami, biorąc pod uwagę teorie współczesnych im uczonych z Zachodu. Obowiązujący model nauki sprowadzał się do porządkowania, klasyfikowania i budowania wartościujących hierarchii. Stan wiedzy z zakresu nauk biologicznych nie wystarczył do obalenia teorii o istnieniu – wyodrębnionych na podstawie wrodzonych cech – odmian, z których miał się składać gatunek ludzki, a oświeceniowy dogmat o wspólnej naturze ludzkiej niezależnej od koloru skóry i różnic anatomicznych nie wstrzymał podziałów na rasy lepsze i gorsze.
Monografia została przygotowana w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki nr 2016/21/B/HS3/03696.
Joanna Nowak, Między „panem świata” a „człowiekiem zwierzęciem”. Kategoria rasy w refleksji polskiej (1740–1863), Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, ISBN: 978-83-66369-65-8 [e-book], ISBN: 978-83-66369-89-4 [druk], DOI: https://doi.org/10.11649/978-83-66369-65-8
