Zaproszenie do lektury: „Z polskich studiów slawistycznych”

Ryszard Grzesik, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Dorota Krystyna Rembiszewska (red.), Z polskich studiów slawistycznych. T. 14: Prace na XVII (ekstraordynaryjny) Międzynarodowy Kongres Slawistów w Paryżu w roku 2025, Warszawa: PAN – Komitet Słowianoznawstwa & IS PAN, Cz. 1: Literaturoznawstwo i kulturoznawstwo, ISBN: 978-83-68418-07-1 [e-book PAN], ISBN: 978-83-68418-01-9 [druk PAN], ISBN: 978-83-66369-66-5 [e-book IS PAN], ISBN: 978-83-66369-23-8 [druk IS PAN], DOI: https://doi.org/10.11649/978-83-66369-66-5; Cz. 2: Językoznawstwo, ISBN: 978-83-68418-08-8 [e-book PAN], ISBN: 978-83-68418-06-4 [druk PAN], ISBN: 978-83-66369-67-2 [e-book IS PAN], ISBN: 978-83-66369-27-6 [druk IS PAN], DOI: https://doi.org/10.11649/978-83-66369-67-2

Historia kongresów slawistycznych sięga 1929 roku. W sierpniu b.r. odbędzie się już XVII (ekstraordynaryjny) Międzynarodowy Kongres Slawistów w Paryżu. Komitet Słowianoznawstwa PAN po raz pierwszy we współpracy z wydawnictwem Instytutu Slawistyki PAN przygotował kolejny (14) tom cyklu Z polskich studiów slawistycznych, tym razem pod redakcją Doroty Krystyny Rembiszewskiej oraz Ryszarda Grzesika i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej, tradycyjnie podzielony na dwie części: Literaturoznawstwo i kulturoznawstwo oraz Językoznawstwo.

Studia zawarte w zbiorze to artykuły polskich historyków, badaczy literatury i kultury oraz językoznawców przeznaczone do wygłoszenia podczas paryskiego kongresu. Czytelnik może zapoznać się m.in. ze studiami teoretycznymi z zakresu badań slawistycznych, pracami dotyczącymi problemów translatoryki, idei slawistycznych, spuścizn slawistów, kontaktów słowiańsko-niesłowiańskich i kultury I Rzeczypospolitej. Analizowane są różne oblicza tekstów kultury. W części drugiej zebrano artykuły dokumentujące polskie badania językoznawcze w ich współczesnym kształcie. Autorzy podejmują w swoich studiach kwestie szeroko pojętej przeszłości i teraźniejszości językowej Słowiańszczyzny, jej historii i współczesności, wspólnotowości i odrębności kulturowej oraz tożsamościowej.

Książka jest dostępna w naszym repozytorium dziedzinowym iReteslaw pod numerem handle https://hdl.handle.net/20.500.12528/2006 oraz malutkim nakładzie drukiem w celach promocyjnych.

Praca została sfinansowana ze środków Polskiej Akademii Nauk z programu „Otwarta Nauka” oraz z subwencji na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego Instytutu Slawistyki PAN.

Publikacja „Z polskich studiów slawistycznych. T. 14”. Fot. Wiktoria Nylec.

 

Ograniczenie w dostępie do Platformy czasopism IS PAN

Informujemy, że w dniach od soboty 19 (godz. 0:00) do poniedziałku 21 lipca (godz. 9.00) Platforma czasopism IS PAN będzie niedostępna zarówno dla Czytelniczek i Czytelników, jak i Redakcji z powodu niezbędnej aktualizacji systemu OJS. Uprzejmie przepraszamy za niedogodności.

III i IV część X Bukowińskiego Festiwalu Nauki

18 lipca 2025 roku w Muzeul „Arta Lemnului” w Câmpulung Moldovenesc w Rumunii odbędzie się III część X Bukowińskiego Festiwalu Nauki, natomiast 20 lipca – IV część w Domu Polskim w Pance na Bukowinie.

Poniżej prezentujemy programy obu spotkań.

Organizatorami i pomysłodawcami wydarzenia są prof. dr hab. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN oraz dr Magdalena Pokrzyńska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.

Uaktualnienie modeli PLLuM

     

16 lutego 2025 r. zostały opublikowane nowe warianty modelu językowego 𝐏𝐋𝐋𝐮𝐌-𝟏𝟐𝐁-𝐧𝐜-𝟐𝟓𝟎𝟕𝟏𝟓 (bazowy, instrukcyjny, czatowy). Jest to pierwszy szeroko dostępny rezultat prac konsorcjum HIVE AI (lider – NASK).

Nowe warianty modelu 12B wytrenowano na rozszerzonym zbiorze danych, zawierającym m.in. zasoby z domeny gov.pl, Biuletynu Informacji Publicznej, a także z Biblioteki Nauki. Dzięki temu model lepiej rozumie polski kontekst kulturowy i językowy, co pozwala mu precyzyjniej odpowiadać oraz generować mniej przypadkowych lub zbędnych treści.

Wszystkie warianty (wersje) 𝐏𝐋𝐋𝐮𝐌-𝟏𝟐𝐁-𝐧𝐜-𝟐𝟓𝟎𝟕𝟏𝟓 są dostępne na HuggingFace, po wypełnieniu formularza: https://huggingface.co/collections/CYFRAGOVPL/pllum-12b-nc-250715-68777715104865436244ae8d

Wersję konwersacyjną tego modelu można testować już teraz w aplikacji PLLuM chat: https://pllum.clarin-pl.eu/pllum_12b

Konsorcjum HIVE AI tworzą: Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy (lider), Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH, Centralny Ośrodek Informatyki, Instytut Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy, Politechnika Wrocławska oraz Uniwersytet Łódzki.

Zadanie finansowane jest ze środków Ministerstwa Cyfryzacji – z części budżetowej 27 – Informatyzacja na rok 2025.

 

Międzynarodowa współpraca z uczonymi z Rumunii

W ramach wspólnego projektu „Cultural and Linguistic Minorities in Poland and Romania”, realizowanego przez Biuro Współpracy z Zagranicą PAN we współpracy z Rumuńską Akademią Nauk, w dniach 30 czerwca – 5 lipca 2025 r. z wizytą w Warszawie przebywała dr Andreea Radu-Bejenaru, natomiast w dniach 1–15 lipca 2025 r. gościł profesor Constanty Geambașu.

Dr Andreea Radu-Bejenaru prowadziła kwerendę dotyczącą specyfiki frazeologizmów bułgarskich w języku polskim w porównaniu z językiem rumuńskim. Zapoznała się z bogatym zbiorem prac o tematyce bułgarskiej powstałych w Instytucie Slawistyki PAN, w tym z czasopismem „Cognitive Studies – Etudes Cognitives” oraz serią wydawniczą „Studia gramatyczne bułgarsko-polskie”. Zebrane materiały posłużą badaczce do przygotowania artykułu naukowego oraz wygłoszenia referatu na konferencji naukowej. Ponadto dr Radu-Bejenaru wzięła udział w międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski.

Z kolei prof. Constanty Geambașu podczas swojego pobytu spotkał się z badaczkami z Instytutu Slawistyki PAN – prof. dr hab. Heleną Krasowską i prof. dr hab. Dorotą Rembiszewską – a także z prof. dr. hab. Mieczysławem Dąbrowskim z Uniwersytetu Warszawskiego w celu omówienia dalszej współpracy.

Prof. Geambașu przeprowadził również kwerendę w Domu Literatury w Warszawie oraz w Bibliotece Uniwersyteckiej. Korzystał także z bogatych zbiorów biblioteki Instytutu Slawistyki PAN. Jego wizyta przyczyni się do dalszego rozwoju polsko-rumuńskiej współpracy naukowej. Dzięki zaangażowaniu prof. Constatego Geambașu oraz prof. Heleny Krasowskiej współpraca ta trwa od ponad 15 lat.

Dr Andreea Radu-Bejenaru i prof. Helena Krasowska w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. Kinga Capik.
Prof. Constanty Geambasu i prof. Helena Krasowska w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. Iwona Wawrowska.
Na zdjęciu od lewej: prof. Vasilie Moga, prof. Helena Krasowska, dr Andreea Radu-Bejenaru oraz prof. Constanty Geambasu. Fot. archiwum prywatne.

Wizyta studyjna w Instytucie Slawistyki PAN

W dniach 8–13 lipca 2025 r. w Instytucie Slawistyki PAN przebywała z wizytą studyjną prof. Lilia Zabolotnaia z Narodowego Muzeum Historii Mołdawii oraz Mołdawskiej Akademii Nauk. W ramach pobytu prof. Lilia Zabolotnaia korzystała z archiwów (Archiwum Akt Dawnych) w celu przeprowadzenia kwerendy dotyczącej Polaków w Mołdawii. Pracowała również ze starodrukami oraz odbyła spotkania w Muzeum Narodowym, gdzie znajdują się zbiory dotyczące Radziwiłłów. Zebrane materiały zostaną wykorzystane do przygotowania artykułu naukowego. Badaczka zapoznała się także z materiałami dotyczącymi Polaków w Naddniestrzu.

Prof. Lilia Zabolotnaia od wielu lat współpracuje z Instytutem Slawistyki PAN, zwłaszcza z prof. dr hab. Heleną Krasowską. Podczas wizyty określono plan dalszej współpracy między badaczkami, obejmujący wystąpienia konferencyjne, publikacje naukowe, wymianę doświadczeń, dalsze gromadzenie materiałów na temat Polaków w Mołdawii oraz przygotowanie wspólnej publikacji.

Prof. Lilia Zabolotnaia i prof. Helena Krasowska w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. Kinga Capik.
Prof. Lilia Zabolotnaia z prof. Heleną Krasowską w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. Kinga Capik.
Prof. Lilia Zabolotnaia z prof. Heleną Krasowską w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. Kinga Capik.

Dr Orest Semotiuk na konferencji ISHS w Krakowie

W dniach 7–11 lipca 2025 roku dr Orest Semotiuk bierze udział w 35. konferencji International Society for Humor Studies (ISHS).

Podczas panelu „Online Humor” badacz wygłosił wykład pt. „Grim Reaper Meme: in Armed Conflicts: Origin and Evolution”.

Więcej informacji o konferencji dostępnych jest pod  linkiem: https://ishs2025.pl/.

Dr Orest Semotiuk podczas wygłaszania wykładu. Fot. archiwum prywatne.

Wyjazd stażowy Erasmus+ prof. Doroty Rembiszewskiej do Wilna

Prof. dr hab. Dorota K. Rembiszewska dzięki programowi Erasmus+ mogła przebywać w Litwie od 30 czerwca do 4 lipca 2025 roku. Wyjazd o charakterze szkoleniowym umożliwił wzięcie udziału w seminarium dialektologicznym, które poprowadziła prof. Krystyna Rutkovska z Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego. Seminarium to okazało się bardzo interesującym spotkaniem naukowym, na którym językoznawczynie przedstawiły między innymi informacje o ostatnio wydanych publikacjach dotyczących badań dialektologicznych, wydań źródłowych tekstów gwarowych w Polsce i Litwie.

Prof. D. Rembiszewska zaplanowała wyjazd do Solecznik, miasteczka w większości zamieszkałego przez Polaków, oddalonego o kilkadziesiąt kilometrów od Wilna, w pobliżu granicy z Białorusią. Dzięki uprzejmości Leokadii Palewicz, dyrektor polskiego Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Solecznikach (Šalčininkų Jano Sniadeckio gimnazija), naukowczyni miała możliwość opowiedzenia o badaniach gwarowych i zaprezentowania nowego typu słownika gwarowego – typu frazowego (Teresa Drozd, „Słownik gwary wsi Rogi na Podkarpaciu”, opracowanie i redakcja naukowa Dorota K. Rembiszewska, Kazimierz Sikora). Prof. D. Rembiszewska zachęciła do opracowania takiego słownika dla Solecznik. Czas pokaże, czy uda się ten pomysł wcielić w życie.

Wizyta w Solecznikach była także interesującym doświadczeniem w związku z obecnością języka polskiego w przestrzeni publicznej miasteczka w Litwie.

Prof. Krystyna Rutkovska i prof. Dorota K. Rembiszewska. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Dorota K. Rembiszewska z dyrektorką Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Solecznikach Leokadią Palewicz. Fot. archiwum prywatne.
Soleczniki. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Dorota K. Rembiszewska w Solecznikach. Fot. archiwum prywatne.
Soleczniki. Fot. archiwum prywatne.

Prof. Roman Roszko gościem Ambasady Republiki Litewskiej w Warszawie

3 lipca 2025 r. dr hab. Roman Roszko, prof. IS PAN, gościł w Ambasadzie Republiki Litewskiej na zaproszenie Ambasadora Republiki Litewskiej w RP Pana Valdemarasa Sarapinasa wraz z małżonką Panią Vytė Sarapinienė z okazji Święta Dnia Państwowości Litwy – 772. rocznicy koronacji Króla Mendoga (6 lipca 1253 r.).

Uroczystość Dnia Państwowości Litwy została połączona ze 150. rocznicą urodzin wybitnego litewskiego kompozytora, malarza i grafika Mikołaja Konstantego Czurlanisa (Mikalojus Konstantinas Čiurlionis). Ambasada Republiki Litewskiej w Warszawie przygotowała na tę okazję wystawę oraz program artystyczny.

Ambasador Republiki Litewskiej w RP Valdemaras Sarapinas z małżonką Vytė Sarapinienė i prof. Romanem Roszko. Fot. archiwum prywatne.

 

Dr Olha Tkachenko na Warsaw East European Conference

W dniach 30 czerwca – 2 lipca 2025 roku dr Olha Tkachenko wzięła udział w 21st Warsaw East European Conference (WEEC), organizowanej przez  Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Tegoroczna konferencja była zatytułowana „Time of Global Turbulence: Challenges for Central and Eastern Europe”. Dr Tkachenko zaprezentowała referat „Revealing and Counteracting Russian Narratives in Ukrainian Media. Case of YouTube” podczas panelu „Responding to Hybrid Threats: Disinformation and Democratic Resilience”.

Badania dr Tkachenko są realizowane w ramach projektu „Dekolonizacyjne procesy w ukraińskim segmencie YouTube po 24 lutego 2022 r.”, nr rej.: 2024/08/X/HS2/00066, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (Miniatura).

Dr Olha Tkachenko podczas wygłaszania referatu. Fot. Iryna Polets-Gerus.
Dr Olha Tkachenko podczas wygłaszania referatu. Fot. Iryna Polets-Gerus.
Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

Korzystając z witryny wyrażasz zgodę na używanie tzw. ciasteczek (cookies), zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Polityka prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close