Prezentujemy badania realizowane w Instytucie Slawistyki PAN w ramach grantu POLONEZ BIS 2 Narodowego Centrum Nauki:
Dr Anna Becker z Niemiec realizuje w Instytucie projekt „Nowa wielojęzyczna rzeczywistość w polskim szkolnictwie wyższym: Negocjacje praktyk językowych, tożsamości i ideologii w czasach bezprecedensowej migracji i odradzającego się nacjonalizmu”. Opiekunką projektu ze strony IS PAN jest dr hab. Nicole Dołowy-Rybińskiej prof. IS PAN.
W dniach 15-19 maja 2023 r. prof. dr hab. Dorota Rembiszewska po raz kolejny mogła skorzystać z dobrodziejstwa programu Erasmus+, aby tym razem gościć w Brnie i Ołomuńcu. Prof. Rembiszewska przyjrzała się pracy zespołu dialektolożek i dialektologów w Brnie, w Pracowni Dialektologicznej Czeskiej Akademii Nauk, gdzie powstaje Slovník nářečí českého jazyka (Słownik gwar języka czeskiego) na podstawie bogatej kartoteki Archiwum języka ludowego, rejestrującej gwary czeskie z ostatnich 150 lat. Zespół pod kierownictwem PhDr. Martiny Ireinovej przygotowuje od 2016 r. wersję elektroniczną tego Słownika: https://sncj.ujc.cas.cz/. Tu także jest opracowywany Slovník pomístních jmen na Moravě a ve Slezsku (Słownik nazw miejscowych na Morawach i Śląsku).
Niezwykle interesującym przedsięwzięciem jest projekt Nářečí českého jazyka interaktivně. Dokumentace a zpřístupnění mizejícího jazykového dědictví jako nedílné součásti regionálních identit, realizowany w latach 2020–2022 we współpracy z kartografami z Ołomuńca. Efektem tego projektu jest stworzenie geoportalu i interaktywnych map ukazujących zjawiska gwarowe w Republice Czeskiej. W Brnie działa również Pracownia Etymologiczna. Ostatnio zakończyła ona prace nad Słownikiem etymologicznym języka starosłowiańskiego (Etymologický slovník jazyka staroslověnského), W związku z tym 18 maja odbył się okrągły stół, w którym wzięła udział nasza badaczka.
W Ołomuńcu, w Katedrze Geoinformatyki tamtejszego Uniwersytetu kierowanej przez prof. RNDr. Víta Voženílka, prof. Rembiszewska miała okazję zobaczyć, jak powstają mapy językowe w programach ProMap i ProPONAR. Mapy te są wielowarstwowe, interaktywne, z możliwością wprowadzania dodatkowych elementów w dowolnym momencie pracy nad atlasem. Opracowane już mapy na podstawie materiałów do Czeskiego atlasu językowego pokazują bogactwo sposobów ukazywania na kartogramach dynamiki cech gwarowych.
Była także możliwość skonsultowania metody wykonania mapy podkładowej do polskich materiałów gwarowych do Niemieckiego atlasu językowego z obszaru Mazur, Warmii i Ostródzkiego.
Wizyta w Brnie i Ołomuńcu pozwoliła zaobserwować znakomite, wymierne rezultaty współpracy naukowców i naukowczyń reprezentujących różne dziedziny wiedzy.
Prezentujemy badania realizowane w Instytucie Slawistyki PAN w ramach grantu POLONEZ BIS 2 Narodowego Centrum Nauki:
Dr Anton Dinerstein z Białorusi realizuje w Instytucie projekt pt. „Power and identity in Russian-language political discourse: the case of Belarus” („Władza i tożsamość w rosyjskojęzycznym dyskursie politycznym: przypadek Białorusi”). Opiekunem projektu ze strony IS PAN jest dr hab. Anna Engelking prof. IS PAN.
Pobyt i wykłady dr. Tymoteusza Króla na Uniwersytecie Ostrawskim
W ramach pobytu na stażu podoktorskim Erasmus+ w Centrum Studiów Regionalnych na Uniwersytecie Ostrawskim dr Tymoteusz Król przeprowadził kwerendy w bibliotekach, archiwach i muzeach części Śląska należących obecnie do Republiki Czeskiej (Śląsk Cieszyński i Opawski) oraz badania etnograficzne dotyczące wielojęzyczności mieszkańców tych obszarów.
Ważnym elementem stażu były cztery wykłady w języku czeskim dla różnych grup słuchaczy. Wykład „Nacionalistický diskurz v pohraničí na příkladu vyprávění o sv. Józefu Bilczewském” (24.02.2023 r.) przeznaczony był dla doktorantów i doktorantek studiujących w Katedrze Czeskiej Literatury i Literaturoznawstwa Uniwersytetu Ostrawskiego i poświęcony był analizie procesów fabularyzacji i folkloryzacji tekstów hagiograficznych o abp. Józefie Bilczewskim, ze szczególnym uwzględnieniem dyskursu nacjonalistycznego oraz pogranicznego charakteru Wilamowic. Dla studentów socjologii dr Tymoteusz Król wygłosił wykład „’Hory, kopce, přikryjte nás’. Analýza vzpomínkových příběhů Vilamovanů o druhé světové válce a poválečném pronásledování z folkloristického pohledu” (04.04.2023 r.), który dotyczył opowieści wspomnieniowych Wilamowian o II wojnie światowej i powojennych prześladowaniach.
Odbyły się również dwa wykłady otwarte: „Vilamovice a vilamovština – teorie o vilamovské etnogenezi a jazyková revitalizace” (16.03.2023 r.) – dotyczący analizy teorii etnogenezy Wilamowian oraz ich znaczenia dla współczesnych procesów rewitalizacyjnych; oraz „Zóny bez LGBT” – analýza homofobního diskurzu v Polsku z folkloristického pohledu (27.04.2023 r.), który dotyczył analizy homofobicznego dyskursu uchwał niektórych polskich samorządów. Na podstawie tekstów dokumentów, a także związanych z nimi wypowiedzi radnych badacz zaprezentował powtarzające się elementy narracji typowe dla tekstów folkloru i narracji potocznej.
Informacja o pobycie dr. Króla została również zamieszczona na stronie internetowej Uniwersytetu w Ostrawie: https://ff.osu.cz/ceres/28767/vedecko-vyzkumny-pobyt-dr-tymoteusze-krola-na-cCentru-regionalnich-studii/.
Prof. Alena Rudenka na wykładach w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego
W dniach 24-28 kwietnia 2023 r. dr hab. Alena Rudenka, prof. IS PAN miała wykłady w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach programu Erasmus+. Wykłady przeznaczone były dla studentów języków wschodniosłowiańskich i dotyczyły tematów: „Słowianie wschodni: historia, kultura, języki”, „Etapy rozwoju języków wschodniosłowiańskich”, „Wielkie Księstwo Litewskie jako wspólna ojczyzna Ukraińców i Białorusinów”, „Sytuacja językowa we współczesnej Ukrainie i Białorusi” oraz „Współdziałanie języków białoruskiego, ukraińskiego i rosyjskiego w diachronii i synchronii”.
Ostra dyskusja wywiązała się na temat stosunków Rusi Moskiewskiej z Wielkim Księstwem Litewskim, aktualnej sytuacji językowej na Ukrainie i Białorusi czy wzajemnych wpływów języków wschodniosłowiańskich. Szczególnie żywo dyskutowano o sytuacji języków wschodniosłowiańskich, zwłaszcza rosyjskiego, w Europie i na świecie.
Prezentujemy badania realizowane w Instytucie Slawistyki PAN w ramach grantu POLONEZ BIS 2 Narodowego Centrum Nauki:
Dr Orest Semotiuk z Ukrainy realizuje w Instytucie projekt pt. „Laughter during the war: Russian aggression in Ukraine in political cartoons and memes” („Śmiech podczas wojny: rosyjska agresja w Ukrainie w karykaturach politycznych i memach”). Opiekunem projektu ze strony IS PAN jest dr hab. Roman Roszko, prof. inst.
Opis projektu:
Współczesne wojny różnią się od klasycznych tym, że wykorzystują nie tylko sprzęt wojskowy i tradycyjne armie. Wartości, ideologia, kultura, symbole, media, humor również stają się bronią w XXI wieku. Rosyjska agresja na Ukrainę, zapoczątkowana w 2014 roku aneksją Krymu i zajęciem Donbasu, została oceniona jako „wojna hybrydowa”. Po inwazji Rosji na pełną skalę 24 lutego 2022 roku Ukraina stała się nie tylko teatrem działań wojennych w Europie, ale także tematem nr 1 w światowych mediach. Humor polityczny w Ukrainie i na świecie stał się bronią. Bohaterski opór Ukraińców i rosyjskie zbrodnie wojenne przeciwko ludności cywilnej znalazły odzwierciedlenie w humorze politycznym zarówno w Ukrainie, jak i na całym świecie.
Projekt ma na celu analizę zastosowania i ewolucji dyskursywnego wymiaru wojny w Ukrainie w karykaturach i memach. Zakłada badanie podobieństw i różnic w obrazowaniu konfliktu („obraz własny” i „obraz zewnętrzny” przebiegu konfliktu, uczestników konfliktu, konsekwencje konfliktu) w ukraińskich i światowych karykaturach i memach politycznych. Szczególną uwagę zwraca się na: a) szybki wzrost globalnego zainteresowania Ukrainą, sprzeciwiającą się agresorowi; b) stopniowe zmiany w nastawieniu światowych przywódców do wojny rosyjsko-ukraińskiej pod wpływem nacisków społecznych i działań dyplomatycznych Ukrainy; с) przemiana Putina w globalnego pariasa; d) ewolucja postawy prezydenta Zełenskiego wobec sposobów rozwiązania konfliktu przed i po 24.02.
Projekt łączy narodowe i międzynarodowe (globalne) poziomy politycznego dyskursu humorystycznego i proponuje analizę kontrastywną dyskursywnego wymiaru wojny rosyjsko-ukraińskiej i jej zastosowanie w humorze politycznym. Projekt opiera się na istotnej korelacji realnego i dyskursywnego wymiaru konfliktu (międzynarodowa pomoc wojskowa i polityczna dla Ukrainy oraz odzwierciedlenie tego wsparcia w krajowym i międzynarodowym humorze politycznym).
Dr Orest Semotiuk — językoznawca mediów, badacz humoru politycznego, trener MAXQDA (wspomagana komputerowo analiza treści). Jego zainteresowania badawcze obejmują: karykatury polityczne i memy, medializację konfliktów zbrojnych i wojny hybrydowej, ilościowe i jakościowe metody badawcze. Członek Międzynarodowego Towarzystwa Etnologii i Folkloru (Amsterdam, NL), Association for Slavic East European and Eurasian Studies (Pittsburgh, USA), Międzynarodowego Stowarzyszenia Nauk Humanistycznych (Kijów, UA). Autor książki Rossijsko-ukrajinska vijna v suchasnij politychnij karykaturi. Mediatizatsia vojennych konfliktiv suchasnosti/Wojna rosyjsko-ukraińska we współczesnej kreskówce politycznej. Mediatyzacja współczesnych konfliktów zbrojnych (2021).
Program POLONEZ BIS jest współfinansowany przez Komisję Europejską i Narodowe Centrum Nauki w ramach grantu Marie Skłodowska-Curie COFUND.
Więcej informacji na temat konkursu i wyników znajduje się na stronie NCN:
https://ncn.gov.pl/aktualnosci/2022-12-06-wyniki-opus23-preludium21-polonezbis2
Dr Nataliia Zaika, naukowczyni Ukraińskiej Fundacji Językowo-Informatycznej Narodowej Akademii Nauk Ukrainy została laureatką programu grantowego Fundacji Kościuszkowskiej „Freedom starts with your mind”. Do 30 czerwca 2023r. dr Zaika realizuje w Instytucie Slawistyki PAN projekt pt. Zasoby Narodowej bazy słownikowej Ukrainy w nauczaniu języka ukraińskiego jako obcego. Opiekunami naukowymi dr Zaiki są dr Roman Tymoshuk oraz dr Gabriela Augustyniak-Żmuda.
Dr Nataliia Zaika jest lektorką-wolontariuszką języka ukraińskiego kursów językowych IS PAN. Interesuje się współczesnym ukraińskim językiem literackim, semantyką leksykalną i gramatyczną języka ukraińskiego, lingwistyką komputerową oraz systemami informacyjno-wyszukiwawczymi. Praca lektorki skłoniła badaczkę do wprowadzenia zasobów Słownika Narodowego Ukrainy w proces nauki języka ukraińskiego jako obcego.
Narodowa Baza Słowników Ukrainy (NBS) jest dostępna na stronie Ukraińskiego Portalu Językowego (http://www.ulif.org.ua/). Stanowi jedyny językowy obiekt naukowy, który decyzją Rządu Ukrainy został wpisany do państwowego rejestru obiektów naukowych posiadających status własności narodowej. Dlatego innowacyjne elektroniczne zasoby językowe Narodowej Bazy Słownikowej są własnością tych, którzy interesują się językiem ukraińskim – od uczniów po tłumaczy i naukowców. Zasoby NBS, w szczególności zintegrowany system leksykograficzny „Słowniki Ukrainy”, są też wiarygodnym akademickim źródłem, którego wykorzystanie jest skuteczne w nauce języka ukraińskiego.
Celem projektu dr Zaiki jest analiza zasobów językowych NBS i sposobów ich wykorzystania w procesie nauczania języka ukraińskiego jako obcego. Możliwość pracy na kursach językowych Instytutu Slawistyki PAN pozwala laureatce na zastosowanie metod logiczno-analitycznych, wizualnych i eksperymentalnych do rozwijania umiejętności pracy w Zintegrowanym Systemie Leksykograficznym „Słowników Ukrainy”.
Więcej o konkursie przeczytać można na stronie Fundacji Kościuszkowskiej: https://kfpoland.org/Freedom-starts-with-your-mind-1
Dnia 27.04.2023 r. dr Gabriela Augustyniak-Żmuda i dr Karina Stempel-Gancarczyk wzięły udział w Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Praktycznej „Stosowane badania lingwistyczne w kontekście komunikacji międzykulturowej”. Konferencja została zorganizowana przez Katedrę Języków Indoeuropejskich Wydziału Języków Romańsko-Germańskich Narodowego Uniwersytetu „Akademia Ostrogska”.
Dr Augustyniak-Żmuda wygłosiła referat pt. „Wpływ zasady uprzejmości językowej na wielojęzyczność Podlasia”. Prelegentka przedstawiła interpretację wyników ankiet z uwzględnieniem pytań odnoszących się bezpośrednio do wpływu ideologii językowych na społeczne normy funkcjonowania lokalnych odmian językowych Podlasia.
Dr Karina Stempel-Gancarczyk wygłosiła referat pt. „Norma podporządkowania językowego w kontekście badań etnolingwistycznych na Podhalu. Prelegentka przedstawiła szereg przykładów z rozmów z respondentami w odniesieniu do ideologii językowych.
Udział naukowczyń w konferencji odbył się w ramach grantu NCN SONATA BIS „Różnorodność językowa w Polsce: języki kolateralne, działania na rzecz języków i konceptualizacja tożsamości zbiorowej”, pod kierownictwem dr hab. Nicole-Dołowy Rybińskiej, prof. IS PAN.
W dniu 23 marca 2023 r. dr Gabriela Augustyniak-Żmuda (IS PAN) i dr Karina Stempel-Gancarczyk wzięły udział w V Międzynarodowym Sympozjum pt. „Dyskurs społeczno-kulturowy zglobalizowanego świata: nauka, edukacja, komunikacja”, w ramach którego odbyła się VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Język i kultura w przestrzeni innowacyjnych technologii: problemy współczesnej komunikacji”.
Sympozjum wraz z konferencją zostały zorganizowane przez Wydział Lingwistyki i Komunikacji Społecznej oraz Katedrę Języka i Kultury Ukraińskiej Narodowego Uniwersytetu Lotniczego w Kijowie. W obradach plenarnych udział wzięli przedstawiciele jednostek naukowych z Wielkiej Brytanii, Turcji, Gruzji oraz Ukrainy i Polski. Tematy wystąpień oscylowały wokół problemów tożsamości etniczno-kulturowej w kontekście globalizacji oraz relacji języka i kultury.
Obie naukowczynie wzięły udział w obradach plenarnych. Dr Gabriela Augustyniak-Żmuda przedstawiła problematykę ideologii autentyczności i własności języka na przykładzie badań etnolingwistycznych Podlasia. Dr Karina Stempel-Gancarczyk zobrazowała przestrzeń między ideologią autentyczności a ideologią anonimowości na przykładzie działalności amatorskich grup teatralnych na Podhalu, wykorzystujących w prezentowanych inscenizacjach teksty gwarowe.
W dniach 17-18 marca 2023 r. zespół LangGener w składzie: prof. dr hab. Anna Zielińska (IS PAN), dr Irena Prawdzic (IS PAN), dr hab. Felicja Księżyk, prof. UO, dr Barbara A. Jańczak (UAM) i dr Anna Jorroch (UW) wygłosiły wykład gościnny pt.: „Das digitale Korpus der deutsch-polnischen Zweisprachigkeit LangGener. Grammatische und soziolinguistische Fragen“ w Instytucie Wielojęzyczności Uniwersytetu we Fryburgu (Szwajcaria).
Badaczki przeprowadziły również warsztaty pt. „Aufbau und Merkmale eines zweisprachigen deutsch-polnischen digitalen Korpus“, podczas których uczestnicy zajęć mogli zapoznać się z kolejnymi etapami prac nad korpusem dwujęzyczności polsko-niemieckiej LangGener.
Wydarzenie odbyło się na zaproszenie prof. Raphaela Berthele, członka dyrekcji Naukowego Centrum Kompetencji ds. Wielojęzyczności (Wissenschaftliches Kompetenzzentrum für Mehrsprachigkeit) w Szwajcarii.
Dnia 25 stycznia 2023 roku dr Barbara A. Jańczak (UAM) i dr Irena Prawdzic (IS PAN) zaprezentowały korpus dwujęzyczności polsko-niemieckiej LangGener w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu w Hamburgu w ramach kolokwium językoznawczego pod tytułem
Soziolinguistik trifft Korpuslinguistik. Deutsch-polnische Zweisprachigkeit im Korpus.
Kolokwium, zorganizowane w formie hybrydowej, miało na celu rozpowszechnienie informacji o korpusie w krajach niemieckojęzycznych. Dr Barbara A. Jańczak przedstawiła zagadnienia socjolingwistyczne, a dr Irena Prawdzic omówiła anotację gramatyczną i budowę korpusu. Korpus powstał w ramach projektu naukowego pod tytułem Pokoleniowe zróżnicowanie języka: zmiany morfosyntaktyczne wywołane przez polsko-niemiecki kontakt językowy w mowie osób dwujęzycznych, afiliowanego w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk oraz w Uniwersytecie w Ratyzbonie, dzięki finansowaniu przez Deutsche Forschungsgemeinschaft, nr projektu HA2659/9-1, oraz przez Narodowe Centrum Nauki, nr. projektu 2016/23/G/HS2/04369.
Korzystając z witryny wyrażasz zgodę na używanie tzw. ciasteczek (cookies), zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Polityka prywatności
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.