Za nami Ukraińska Zima

Z pierwszym dniem marca zakończył się cykl wykładów z interdyscyplinarnych studiów ukraińskich „Ukrainian Winter”, który rozpoczął się 29 stycznia br. Cykl wykładów został wspólnie zorganizowany przez Narodowy Uniwersytet Iwana Franki we Lwowie we współpracy z Instytutem Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Vision Ukraine Netzwerk: Bildung, Sprache und Migration oraz UCL Ukrainian Society.

Wydarzenie „Ukrainian Winter” zebrało ponad 300 zarejestrowanych uczestników i składało się z 14 wykładów ukraińskich i międzynarodowych naukowców i naukowczyń, poruszających szeroki zakres tematów związanych z ukraińską kulturą, historią i społeczeństwem. Wykład inauguracyjny na temat procesów dekolonizacyjnych w Ukrainie wygłosił Myroslav Shkandrij, emerytowany Profesor Uniwersytetu w Manitobie.

Z ramienia Instytutu Slawistyki PAN wykład pt. „Decolonial Content on Ukrainian YouTube: Revealing «kakaya raznitsa» and Blurring Cultural Boundaries with Russia” 21 lutego br. wygłosiła dr Olha Tkachenko.

Wykład dr Olhi Tkachenko. Fot. archiwum prywatne.

Za nami wykład i wystawa dr. Oresta Semotiuka

 

Wczoraj, 27 lutego br., w Instytucie Slawistyki PAN odbyło się wydarzenie upamiętniające trzecią rocznicę inwazji Rosji na Ukrainę oraz podsumowujące realizowany przez dr. Oresta Semotiuka (Lwów) w Instytucie Slawistyki PAN grant pt. „Śmiech podczas wojny: rosyjska agresja w Ukrainie w karykaturach politycznych i memach” (NCN Polonez Bis, 2023–2025).

Na początku spotkania, które odbywało się w formie hybrydowej,  dyrektorka Instytutu Slawistyki PAN dr hab. Ewa Golachowska, prof. IS PAN, powitała gości. Następnie głos zabrała przewodnicząca Rady Naukowej IS PAN prof. dr hab. Anna Zielińska, która opowiedziała o kluczowych inicjatywach oraz współpracy z ukraińskimi naukowcami i naukowczyniami od momentu wybuchu pełnoskalowej wojny Rosji z Ukrainą (były to mi.in. kursy języka ukraińskiego i języka polskiego, seminaria ukrainoznawcze, stypendia i pobyty naukowe). W ramach jednego z takich projektów do Instytutu Slawistyki PAN przybył dr Orest Semotiuk.

Po wykładzie podsumowującym realizację grantu dr Semotiuk oprowadził gości po wystawie pt. „Śmiechem pokonać wroga: polityczne karykatury i memy w wojnie rosyjsko-ukraińskiej”. Współczesne wojny różnią się od klasycznych tym, że wykorzystują nie tylko sprzęt wojskowy i regularne oddziały. W XXI wieku bronią stają się wartości, ideologia, kultura, symbole, media, humor. Tak stało się także w przypadku Ukrainy. Na wystawie można było zobaczyć prace rysowników z  65 krajów z Europy, Azji, obydwu Ameryk, Afryki i Australii.

Dziękujemy za obecność!

Badania dr. Oresta Semotiuka realizowane są w ramach projektu nr 2022/45/P/HS2/02536 współfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki oraz programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont 2020 na podstawie umowy nr 945339 w ramach działań „Marie Skłodowska-Curie”.

Dyrektor IS PAN prof. Ewa Golachowska podczas otwarcia wydarzenia. Fot. W. Nylec.
Dr Orest Semotiuk podczas prezentacji. Fot. W. Nylec.
Przewodnicząca Rady Naukowej IS PAN prof. Anna Zielińska podczas krótkiego przemówienia. Fot. W. Nylec.
Dr Orest Semotiuk oprowadza gości po wystawie. Fot. W. Nylec.
Wystawa w Instytucie Slawistyki PAN. Fot. W. Nylec.

PLLuM oficjalnie zaprezentowany i gotowy do działania

Dnia 24 lutego 2025 r. o godz. 12.00 w Ministerstwie Cyfryzacji odbyła się konferencja prasowa pt. „Odkryj przyszłość usług publicznych z PLLuM-em”, na której po raz pierwszy zaprezentowano możliwości dużego polskiego modelu językowego.

PLLuM (Polish Large Language Model) to rodzina 18 polskich LLM-ów wielkości od 8 do 70 miliardów parametrów, która pozwala przetwarzać i generować teksty w języku polskim.

PLLuM dostępny jest dla każdego na stronach CLARIN-PL http://pllum.clarin-pl.eu/. Modele można pobrać z serwisu Hugging Face.

Przypominamy, że projekt PLLuM był realizowany na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji, które jest właścicielem wyników i kontroluje dalszy rozwój dużych polskich modeli językowych. Projekt był realizowany przez konsorcjum sześciu podmiotów: Politechnikę Wrocławską (lider projektu), Instytut Podstaw Informatyki PAN, Instytut Slawistyki PAN, Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK-PIB), Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI-PIB), Uniwersytet Łódzki.

Wicepremier i Minister Cyfryzacji Krzysztof Gawkowski ogłosił dalsze finansowanie rozwoju i wdrożenia modeli PLLuM, które będą rozwijane przez nowo powołane konsorcjum HIVE złożone ze wszystkich konsorcjantów PLLuM oraz nowych członków: Centralnego Ośrodka Informatyki oraz Akademickiego Centrum Komputerowego Cyfronet AGH. Na rok 2025 planowane są: nieustanny rozwój modeli, utworzenie wirtualnego asystenta w mObywatelu, inteligentnego asystenta urzędniczego oraz wprowadzenie do zastosowań w edukacji.

W projektach PLLuM oraz HIVE z ramienia Instytutu Slawistyki PAN pracami nad rozwojem i wdrażaniem dużych polskich generatywnych modeli kieruje dr hab. Roman Roszko, prof. IS PAN.

Relacja oraz transmisja z konferencji dostępna jest na stronie: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/polska-buduje-wlasna-sztuczna-inteligencje–pllum-gotowy-do-dzialania

Zespół projektu PLLuM wraz z Wicepremierem i Ministrem Cyfryzacji Krzysztofem Gawkowskim podczas konferencji. Fot. Aleksandra Tomaszewska.
Wspólne testowanie modelu PLLuM przez Wicepremiera Krzysztofa Gawkowskiego wraz z zespołem badawczym PLLuM. Fot. Aleksandra Tomaszewska.
Pierwsze testowanie modelu PLLuM. Fot. Aleksandra Tomaszewska.

Zaproszenie na wykład i wystawę dr. Oresta Semotiuka

27 lutego 2025 r. o godz. 13.00 w Instytucie Slawistyki PAN (ul. Jaracza 1, piętro V) odbędzie się wykład dr. Oresta Semotiuka, a następnie oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Śmiechem pokonać wroga: polityczne karykatury i memy w wojnie rosyjsko-ukraińskiej”.

Wydarzenie będzie podsumowaniem projektu realizowanego przez dr. Semotiuka w Instytucie Slawistyki PAN pt. „Śmiech podczas wojny: rosyjska agresja w Ukrainie w karykaturach politycznych i memach” (NCN Polonez Bis, 2023–2025).

Podczas wykładu badacz przedstawi wyniki ilościowej i jakościowej analizy dyskursywnego wymiaru wojny rosyjsko-ukraińskiej. Wymiar ten jest realizowany nie tylko w dyskursie politycznym i medialnym, ale także w dyskursie humorystycznym. Badane karykatury i memy  mają dwoisty charakter: międzynarodowy i krajowy (ukraiński). Podstawą metodologiczną analizy była komputerowa analiza treści i multimodalna analiza dyskursu. Połączenie metod ilościowych i jakościowych oraz duży rozmiar korpusu (3785 karykatur i 2840 memów) umożliwiły analizę podobieństw i różnic w dyskursywnym rozumieniu wojny rosyjsko-ukraińskiej w różnych regionach świata.

W drugiej części spotkania badacz oprowadzi nas po wystawie „Śmiechem pokonać wroga: polityczne karykatury i memy w wojnie rosyjsko-ukraińskiej”, która została poświęcona trzeciej rocznicy inwazji Rosji na Ukrainę. Współczesne wojny różnią się od klasycznych tym, że wykorzystują nie tylko sprzęt wojskowy i regularne oddziały. W XXI wieku bronią stają się wartości, ideologia, kultura, symbole, media, humor. Tak stało się także w sytuacji Ukrainy. Autorami satyrycznych rysunków są karykaturzyści z 65 krajów Afryki, Australii, Azji, Europy, Ameryki Południowej i Północnej.

Serdecznie zapraszamy do udziału w wydarzeniu!

W związku z rosnącą falą zachorowań na grypę liczba miejsc jest ograniczona. Osoby nie będące pracownikami IS PAN uprzejmie prosimy o rejestrację do dnia 25 lutego br.: promocja@ispan.edu.pl. Zapraszamy również do dołączenia na pierwszą część online. Link dostępny będzie za pośrednictwem sekretariatu IS PAN od 24 lutego: sekretariat@ispan.edu.pl.

Badania dr. Oresta Semotiuka realizowane są w ramach projektu nr 2022/45/P/HS2/02536 współfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki oraz programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont 2020 na podstawie umowy nr 945339 w ramach działań „Marie Skłodowska-Curie”.

Pobyt szkoleniowy dr Angeliki Zanki w Zagrzebiu (Erasmus+)

W dn. 9–13 grudnia 2024 r. w ramach programu Erasmus+ na Uniwersytecie w Zagrzebiu gościła dr Angelika Zanki. Pobyt został wykorzystany m.in. na zebranie materiałów do kolejnych artykułów, jak również konsultacje z ekspertami w temacie emigracji Chorwatów do Ameryki Południowej. Omówione zostały możliwości współpracy z badaczami z Ameryki Południowej w kontekście tematu emigracji politycznej oraz wątki dotyczące aktualnych badań przeprowadzanych przez badaczy chorwackich.

Zagrzeb zimową porą. Fot. archiwum prywatne dr A. Zanki.

Prof. J. Goszczyńska z wykładami w Bratysławie (Erasmus+)

18 i 19 listopada br. prof. dr hab. Joanna Goszczyńska wygłosiła wykłady na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie, gdzie przebywa z wizytą w ramach programu Erasmus+. Wystąpienia dotyczyły słowackiego modernizmu w europejskim kontekście i mitu Janosika w folklorze i literaturze.

Prof. Joanna Goszczyńska w trakcie wygłaszania wykładu. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Joanna Goszczyńska ze studentami. Fot. archiwum prywatne.

Prof. H. Krasowska na Uniwersytecie w Bukareszcie (Erasmus+)

W dniach 28.10 – 1.11.2024 r. prof. dr hab. Helena Krasowska przebywała w ramach programu Erasmus+ w Departamencie Języków i Literatur Słowiańskich Uniwersytetu w Bukareszcie. Cel wizyty to: kontynuacja kontaktów polsko-rumuńskich, wspólna praca nad artykułem, wspólne wypracowanie dalszej wymiany i współpracy pomiędzy uczonymi rumuńskimi i polskimi. W trakcie tej wizyty prof. Helena Krasowska pracowała również w bibliotekach uniwersyteckich. Poprowadziła także szkolenie z zakresu dokumentacji dziedzictwa kulturowego.

Ateneul Român / Ateneum w Bukareszcie. Fot. prof. Helena Krasowska.

Prezentacja najnowszej książki prof. Krasowskiej w Mołdawii

W ramach realizacji grantu NPRH „Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Encyklopedia wiedzy o Polakach na Bukowinie Karpackiej oraz w Naddniestrzu” (11H 20 0363 88) w dniach 8–11 października 2024r. w Mołdawii odbyła się seria spotkań autorskich prezentujących najnowszą książkę prof. dr hab. Heleny Krasowskiej pt. „Polacy w Naddniestrzu. Świadectwo zanikającego dziedzictwa” (Studium Europy Wschodniej UW, 2024).

Okładka książki „Polacy w Naddniestrzu. Świadectwo zanikającego dziedzictwa”. Źródło: Wydawnictwo SEW.

W delegacji wzięli udział również doktoranci Kamelia Penkowska oraz Krzysztof Zarecki, którzy podczas spotkań zaprezentowali wyniki badań nad mniejszością polską w Naddniestrzu.

Spotkania odbyły się w Rybnicy, Tyraspolu oraz Kiszyniowie.

Podczas Festiwalu Kultury Polskiej w Tyraspolu przyznano prof. Helenie Krasowskiej tytuł Honorowego Członka Towarzystwa Kultury Polskiej „Jasna Góra”.

Dyplom Honorowego Członka Towarzystwa Kultury Polskiej „Jasna Góra” dla prof. Heleny Krasowskiej. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Helena Krasowska z panią Natalią Siniawską, prezeską Towarzystwa Kultury Polskiej „Jasna Góra”. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Helena Krasowska w trakcie podpisywania książki. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Helena Krasowska w trakcie spotkania autorskiego. Po prawej: Krzysztof Zarecki i Kamelia Penkowska. Fot. archiwum prywatne.
Prof. Helena Krasowska w trakcie podpisywania książki. Fot. archiwum prywatne.
Uczestnicy i uczestniczki spotkania w Rybnicy. Fot. archiwum prywatne.
Po spotkaniu w Rybnicy. Fot. archiwum prywatne.

Warsztaty CLARIN-PL w Poznaniu

W dniach 23–24 września 2024 r. odbyły się warsztaty „CLARIN-PL w praktyce badawczej”. Była to już XIV edycja regularnie organizowanych przez Centrum Technologii Językowych CLARIN-PL i konsorcjantów CLARIN-PL dużych warsztatów we współdziałaniu z polskimi instytucjami badawczymi i dydaktycznymi. Tym razem spotkanie miało miejsce w Poznaniu. Zostało zorganizowane we współpracy z Wydziałem Neofilologii i Wydziałem Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W trakcie warsztatów dr hab. Roman Roszko, prof. IS PAN zaprezentował korpusy wielojęzyczne języków słowiańskich i bałtyckich, przedstawił wyniki szczegółowych trzyletnich testów maszynowego przekładu na przykładzie translatorów online oraz generatywnych modeli językowych. Ponadto badacz udzielił siedmiu indywidualnych konsultacji z zakresu przetwarzania języka naturalnego. Dla kilkuosobowej grupy szczegółowo omówił reguły stosowania wyrażeń regularnych w eksploracji korpusów w usłudze KonText.

Program Warsztatów dostępny jest na stronie https://warsztaty.clarin-pl.eu/.

Prof. Roman Roszko w trakcie prezentacji. Źródło: Komitet Organizacyjny Warsztatów CLARIN-PL w Poznaniu, 2024.
Uczestnicy i uczestniczki w trakcie warsztatów. Źródło: Komitet Organizacyjny Warsztatów CLARIN-PL w Poznaniu, 2024.
Uczestnicy i uczestniczki w trakcie warsztatów. Źródło: Komitet Organizacyjny Warsztatów CLARIN-PL w Poznaniu, 2024.
Prof. Roman Roszko w trakcie warsztatów. Źródło: Komitet Organizacyjny Warsztatów CLARIN-PL w Poznaniu, 2024.

Jubileuszowe seminarium w Poznaniu

3 października 2024 r. w Sali Prezydialnej Pałacu Działyńskich w Poznaniu odbyło się seminarium z okazji jubileuszu 70-lecia Instytutu Slawistyki PAN, na którym naukowcy i naukowczynie z poznańskiego oddziału przedstawili badania prowadzone w poznańskiej pracowni.

Referaty wygłosili:

Prof. dr hab. Ryszard Grzesik: „Zakład Historii Instytutu Slawistyki PAN, czyli nie tylko o starożytnościach słowiańskich”;

Dr Adrien Quéret-Podesta: „Rola wczesnośredniowiecznych utworów kronikarsko-rocznikarskich z terenu Rzeszy w kształtowaniu środkowoeuropejskiego dziejopisarstwa w wiekach średnich”;

Dr hab. Joanna Nowak, prof. IS PAN: „Rasa-naród-płeć-klasa: kategorie różnicujące świat społeczny w polskiej refleksji XIX wieku”;

Dr hab. Maria Trawińska, prof. IS PAN: „Łacińskie korzenie polszczyzny”.

W jubileuszowym posiedzeniu udział wzięły także Dyrektor IS PAN dr hab. Ewa Golachowska, Zastępczyni Dyrektora ds. Ogólnych dr Małgorzata Kasner, a także Przewodnicząca Komitetu Słowianoznawstwa PAN, prof. dr hab. Dorota K. Rembiszewska. Seminarium było okazją do wspólnej refleksji nad badaniami prowadzonymi w Instytucie Slawistyki PAN, a także kierunkami ich dalszego rozwoju.

Inspirujące rozmowy wokół jubileuszu IS PAN będą towarzyszyły nam przez cały październik. Kulminacją obchodów będzie całodniowa uroczystość, która odbędzie się 24 października br., w trakcie której będziemy m.in. debatować nad znaczeniem studiów slawistycznych wobec kryzysów i wyzwań kulturowo-społecznych.

Uczestnicy i uczestniczki seminarium. Fot. dr Wojciech Mądry.
Prof. Ryszard Grzesik w trakcie wygłaszania referatu. Fot. dr Wojciech Mądry.
Dr Adrien Quéret-Podesta w trakcie prezentacji. Fot. dr Wojciech Mądry.
Prof. Joanna Nowak w trakcie wygłaszania referatu. Fot. dr Wojciech Mądry.
Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

Korzystając z witryny wyrażasz zgodę na używanie tzw. ciasteczek (cookies), zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Polityka prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close